ΑΝΕΜΟΔΕΙΚΤΗΣ (19-11-99)

Για «πολύ φιλική συνομιλία» έκανε λόγο ο Κώστας Σημίτης, και για «πολύ αποδοτική και πολύ θερμή συζήτηση» μίλησε ο Μπ. Ετσεβίτ, χθες στην Κωνσταντινούπολη, μετά το πέρας της 45λεπτης συνάντησης που είχαν οι δύο πρωθυπουργοί, μιας συνάντησης που η ελληνική πλευρά (και η αμερικανική...) θεωρούσαν πολύ σημαντική και ελπιδοφόρα για τις προοπτικές των ελληνοτουρκικών σχέσεων, το περιεχόμενό της όμως μάλλον δεν ικανοποίησε και τόσο την Αθήνα (έτσι τουλάχιστον διατείνονται οι «αρμόδιοι»...) κυρίως εξαιτίας της ουσιαστικής άρνησης της Αγκυρας να συμπεριλάβει το Κυπριακό στο «πακέτο» των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Η στάση αυτή της Αγκυρας δεν έπεσε φυσικά ως κευρανός εν αιθρία, αφού τόσο ο κ. Ετσεβίτ όσο και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών κ. Τζεμ είχαν φροντίσει να δημοσιοποιήσουν την απόφασή τους να μην κάνουν ούτε βήμα πίσω από τη γνωστή πολιτική της Τουρκίας στο Κυπριακό, ήδη από τις επαφές και τις συνομιλίες που είχαν με τον πρόεδρο Κλίντον. Ετσι, ενώ ο κ. Σημίτης στις δηλώσεις που έκανε χθες μετά τις συνομιλίες του με τον Τούρκο ομόλογό του είπε πως «συζητήθηκαν θέματα και προβλήματα που απασχολούν τις δύο χώρες - το Αιγαίο, την εφαρμογή των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου στην περιοχή και το Κυπριακό...», ο κ. Ετσεβίτ σημείωσε με έμφαση πως «υπάρχει, βέβαια, και το Κυπριακό, το οποίο, όμως, καλό θα είναι να μην το "φορτώνουμε" στις ελληνοτουρκικές σχέσεις - άλλωστε βρίσκεται στο χώρο αρμοδιότητας του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ...».

Δεν «εντυπωσιάζει» αυτή η πολιτική της Τουρκίας, παρά μόνον ίσως αυτούς που είχαν «γοητευθεί» από την ιδέα μιας πιθανής «χειρονομίας» της Τουρκίας για το Κυπριακό, χειρονομίας όμως που αν προέκυπτε θα αποτελούσε τη μεγάλη έκπληξη και ανατροπή όλων των «δεδομένων», κάτι που σχεδόν ποτέ δεν γίνεται σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, και κυρίως χρόνια και ακανθώδη! «Να μη φορτώνουμε το Κυπριακό στις ελληνοτουρκικές σχέσεις...», είπε ο κ. Ετσεβίτ, γυρίζοντάς μας... 12 χρόνια πίσω, τότε που είχαμε ακούσει από τα χείλη του τότε Ελληνα πρωθυπουργού, του Ανδρέα Παπανδρέου, πως «στο Νταβός, συμφωνήσαμε να βάλουμε το Κυπριακό στο ράφι...»! Από μιαν άποψη, δηλαδή, οι Τούρκοι... «σέβονται» την τότε συμφωνία τους με την Ελλάδα - ε;

Δεν είναι, σίγουρα, «ευχάριστο» να το συνειδητοποιεί κανείς (και ακόμη λιγότερο να το παραδεχθεί επισήμως...), αλλά η αλήθεια είναι ότι από την εισβολή και κατοχή της Κύπρου από τα τουρκικά στρατεύματα (ύστερα από μια «χρυσή ευκαιρία» που τους... προσφέρθηκε «έξωθεν» - ας μην το ξεχνάμε αυτό...) έχουν ήδη περάσει 25 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων έχει διαμορφωθεί (αδίκως, παρανόμως - σύμφωνοι, αλλά έχει διαμορφωθεί!) μια κατάσταση, για την αντιμετώπιση της οποίας ίσως είναι ανώφελες και σε μεγάλο βαθμό επιζήμιες «εμμονές» σε ελπίδες επιστροφής στο status quo ante, ως να μην έχει «συμβεί» τίποτε...

Ο Τούρκος πρωθυπουργός τόνισε ότι «κατά την άποψή του δεν υπάρχει σοβαρή σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας», διαβεβαιώνοντας παράλληλα πως «στην Τουρκία δεν υπάρχει κανείς που να έχει εδαφικές βλέψεις έναντι της Ελλάδος!» και αφήνοντας να εννοηθεί σαφώς ότι η χώρα του «επενδύει» στις θετικές προοπτικές που διανοίγει ο διάλογος που έχει αρχίσει μεταξύ των δύο υπουργών Εξωτερικών - δηλώσεις έπειτα από μια συνάντηση κορυφής, θα σκεφθεί κάποιος, που θα... θυμηθεί ενδεχομένως άλλες δηλώσεις και «προειδοποιήσεις» (του πρόσφατου μάλιστα παρελθόντος...) του ίδιου του κ. Ετσεβίτ και άλλων Τούρκων επισήμων, που εκινούντο στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση.

Σε σχέσεις προβληματικές και «φορτισμένες» (από συμφέροντα και βλέψεις και «τρίτων μερών»...), όπως είναι οι ελληνοτουρκικές, είναι αναμενόμενο κατά καιρούς να έχουν διατυπωθεί απειλές αυτού του είδους και να έχουν ασκηθεί πολιτικές εκβιαστικές, είτε για διπλωματικούς λόγους είτε από εσφαλμένη (ενδεχομένως και... εσκεμμένα «εσφαλμένη») εκτίμηση των συγκυριών και των πιθανολογούμενων «συγκριτικών πλεονεκτημάτων» της στιγμής - μόνο που η «προσήλωση» σε αυτές, σε καμία περίπτωση δεν προσφέρει το όποιο «ρήγμα» στο αδιέξοδο - και επιτέλους, αν ξεκινήσει κανείς μια «γενναία» πολιτική, είναι προτιμότερο να την επιδιώξει αταλάντευτα μέχρι τέλους, παρά να υποχωρήσει στη μέση της διαδρομής, υπολογίζοντας το «πολιτικό κόστος» (που με τέτοιες αναθεωρήσεις, πάντως, πολλαπλασιάζεται - και θέλουμε να ελπίζουμε ότι ο σημερινός πρωθυπουργός συμμερίζεται απολύτως αυτή την άποψη)...

Δεν γνωρίζουμε αν αυτές τις δηλώσεις περί «μη εδαφικών βλέψεων» -και κυρίως: την αναγνώριση από πλευράς Ετσεβίτ, κατά τη διάρκεια των συνομιλιών του με τον κ. Σημίτη, πως «η Τουρκία δεν αποκλείει ως ενδεχόμενη λύση, αν κολλήσει ο διάλογος, και την προσφυγή στη Χάγη...», μια θέση που ποτέ δεν έχει υιοθετήσει ο ίδιος ο κ. Ετσεβίτ έως σήμερα- θα τις «εκτιμήσει» η ελληνική πλευρά ως «χειρονομία» από πλευράς Τουρκίας, που θα της επιτρέψει να άρει τις επιφυλάξεις της στο Ελσίνκι, περί χαρακτηρισμού της Τουρκίας ως «υποψήφιας προς ένταξη στην Ε.Ε. χώρας».

Σημειώνουμε, πάντως, την αναφορά που έκανε στις χθεσινές δηλώσεις του ο Ελληνας πρωθυπουργός, πως «η Ελλάδα στηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, γιατί πιστεύει ότι η συνεργασία της Ε.Ε. με την Τουρκία θα ωφελήσει και την Ευρωπαϊκή Ενωση και την Τουρκία...» - και σίγουρα «και την Ελλάδα», θα προσθέταμε εμείς, χωρίς τον παραμικρό δισταγμό!

Ενδιαφέρον έχει, πάντως, η διευκρίνιση του κ. Σημίτη ότι η «Ελλάδα, όμως, θέλει τη συνεργασία αυτή με την Ε.Ε. να γίνει υπό όρους και διαδικασίες τέτοιες, ώστε να εξασφαλισθεί η συνεργασία και η φιλία, να μην υπάρχουν προβλήματα...» - όπως έχει και τεράστιο ενδιαφέρον να δούμε ποια θα είναι η αντίδραση σ' αυτές τις προοπτικές που διανοίγονται, ιδίως εν όψει Ελσίνκι, από την πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης! Αν, δηλαδή, θα θελήσει να συμβάλει με το ύφος και την ένταση της κριτικής που θα ασκήσει προς μια «νέα κατεύθυνση» ή θα επιμείνει στη γνωστή αντιπολιτευτική γραμμή «δίνουμε χωρίς να παίρνουμε!», χωρίς όμως ταυτόχρονα να διευκρινίζει τι «εφικτό» θα θεωρούσε ως ικανοποιητικό αντάλλαγμα!

«Κοντός ψαλμός, αλληλούια» - σε λίγες ώρες αρχίζει η πορεία διαμαρτυρίας εναντίον της επίσκεψης Κλιντον - και ως εκ τούτου δεν... ωφελεί να βάζει κανείς στοιχήματα για το αν θα σημειωθούν ή όχι επεισόδια! Η επιμονή, όμως, του ΚΚΕ να δίνει περισσότερη έμφαση στην... απαγόρευση της πορείας από την κυβέρνηση, παρά σε αυτό καθ' αυτό το «περιεχόμενο» και το «μήνυμα» της πορείας, μας βάζει σε κάποιες σκέψεις, πως τελικά ίσως να βρεθεί κάποια «φόρμουλα» και να δοθεί η ευχέρεια και στο «σκύλο» να χορτάσει, και στην «πίτα» να μείνει ολάκερη!

Αλλωστε, κάποιες «ιδέες» που έπεσαν χθες στο τραπέζι από την πλευρά της Αριστεράς, να εξελιχθεί η πορεία μέχρι το Σύνταγμα και από κει και μετά να περάσει μια «αντιπροσωπεία» αρχηγών κομμάτων και βουλευτών, η οποία να φθάσει μέχρι την αμερικανική πρεσβεία για να επιδώσει κάποιο «ψήφισμα διαμαρτυρίας», ίσως κάτι να δείχνουν - αλλά ξαναλέμε: «κοντός ψαλμός, αλληλούια», και... μακάριοι οι δυνάμενοι τούτο το διήμερο να εκδράμουν για τα χωριά τους!

ΘΑΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ