Γνωρίζετε από τη συνεργασία που είχαμε στο παρελθόν το ιδιαίτερο προσωπικό μου ενδιαφέρον για τη στήριξη των προσπαθειών του Επιμελητηριακού Ομίλου Ανάπτυξης Ελληνικών Νησιών και τη δημιουργία ενός θεσμού συνεργασία των Επιμελητηρίων των νησιωτικών περιοχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γνωρίζετε επίσης ότι η οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη της νησιωτικής Ελλάδας, αποτελεί σταθερή προτεραιότητα της Ελληνικής Κυβέρνησης.

Τα τελευταία χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση πέρασε άλλη μία φορά από μία κρίσιμη μεταβατική περίοδο. Η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από τα διλήμματα του νέου Ευρωπαϊκού Χώρου, σε σχέση με τις προοπτικές εμβάθυνσης και διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διαμορφώσει μία νέα Ατζέντα βάσει της οποίας καλείται να λάβει θέση στις βασικές πολιτικές συνιστώσες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Πρώτη συνιστώσα, είναι η παγκοσμιοποίηση η οποία θέτει κρίσιμα ζητήματα για τις επιμέρους πολιτικές επιλογές και προτεραιότητες.

Η Δεύτερη αφορά την αναδιανομή και τις διαρθρωτικές πολιτικές που προσανατολίζονται στον περιορισμό των ανισοτήτων ανάμεσα στις χώρες και περιφέρειες της Ε.Ε. και αφήνουν κατά κάποιο τρόπο τις κοινωνικές ανισότητες ως πρόβλημα εθνικού επιπέδου.

Η διαδικασία μοιάζει με άσκηση συμβιβασμού των συμφερόντων του Βορρά, του Νότου και της Ανατολής, η έκβαση της οποίας θα έχει σημαντικές συνέπειες για το ρυθμό της διεύρυνσης και την ανασυγκρότηση του ευρωπαϊκού χώρου.

Τέλος, η Τρίτη συνιστώσα αφορά στο ζήτημα της νομιμοποίησης της συζήτησης αναδιανομής, συζήτηση που προκύπτει αναγκαστικά από τη διαφορά της οικονομικής και της πολιτικής ολοκλήρωσης.

Μπροστά στις πιεστικές δεσμεύσεις που απορρέουν από την επικείμενη διεύρυνση της, η Ε.Ε. θα βρεθεί προσεχώς αντιμέτωπη με ουσιαστικά προβλήματα εξασφάλισης συνοχής σε χωροταξικό και πληθυσμιακό επίπεδο.

Τα 13 περίπου εκατομμύρια κατοίκων των νησιωτικών περιφερειών της Ε.Ε. (δηλαδή το 3,5% του συνολικού πληθυσμού της), μπορεί να μοιάζουν περιθωριακά. Δεν είναι όμως αυτή η πραγματικότητα. Με τη στάση της απέναντι στις νησιωτικές περιοχές της η Ε.Ε. θα δείξει και την ικανότητές της να αποτιμά τις ειδικές καταστάσεις.

Ας μην ξεχνάμε ότι στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα ευρωπαϊκά κράτη που ασκούν κυριαρχία σε νησιωτικές περιοχές έχουν ήδη αναγνωρίσει κατά το παρελθόν ότι η διοίκηση των περιοχών αυτών απαιτεί διαφορετικές οργανωτικές δομές και κατάλληλα προσαρμοσμένες πολιτικές.

Τα τελευταία χρόνια, γενική ήταν η τάση σε ολόκληρη την Ευρώπη, να αναγνωριστεί ότι ο νησιωτικός χαρακτήρας δικαιολογεί κάποιες παρεκκλίσεις από τον γενικό κανόνα.

Εξάλλου δεν ήταν καθόλου τυχαίο, ότι κατά τις εργασίες της προηγούμενης Διακυβερνητικής Διάσκεψης (1996-97) η Ελλάδα επιδίωξε να περιληφθεί στην Συνθήκη του Άμστερνταμ σαφής διάταξη, με την οποία να προβλέπεται η λήψη μέτρων και ανάληψη δράσεων υπέρ των νησιωτικών περιοχών. Πράγματι, στη νέα Συνθήκη, το άρθρο 158 διατυπώθηκε έτσι ώστε να περιλαμβάνει και αναφορά στα νησιά. Το άρθρο 158 της Συνθήκης του Άμστερνταμ, το οποίο αποτελεί σήμερα τη νομική βάση της πολιτικής της ΕΕ για την οικονομική και κοινωνική συνοχή, όχι μόνο τονίζει ότι θα πρέπει να προαχθεί η αρμονική ανάπτυξη του συνόλου της Κοινότητας, αλλά παράλληλα δίνει ιδιαίτερη προσοχή στο θέμα του περιορισμού της καθυστέρησης που παρατηρείται στις πλέον μειονεκτικές περιοχές ή νησιά.

Για να μπορέσει ο Ευρωπαϊκός νησιωτικός χώρος να επωφεληθεί πλήρως από τη διαδικασία της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, θα πρέπει η Ευρωπαϊκή Ένωση να αναγνωρίσει/επιβεβαιώσει εμπράκτως μια συγκεκριμένη πολιτική υπέρ των νησιωτικών περιοχών της Ένωσης. Μια πολιτική που να διασφαλίζει όντως την οικονομική και κοινωνική συνοχή αυτών των περιοχών.

Δεν είμαστε μόνοι στην Ε.Ε. να έχουμε τέτοιες ευαισθησίες. Θεωρούμε ότι είναι ιδιαίτερα χρήσιμη η πρόσφατη πρόταση της κυρίας Voynet (Γαλλίδα Υπουργός, αρμόδια για θέματα χωροταξίας) να γίνει μια διεξοδική μελέτη από την Επιτροπή για τα προβλήματα που συνδέονται με το νησιωτικό χαρακτήρα.

Όσον αφορά στον ελληνικό νησιωτικό χώρο, πέρα από τα βασικά αναπτυξιακά προβλήματα που οφείλονται στο χωρικό κατακερματισμό, την πολυδιάσπαση, τη γεωγραφική διασπορά και την απομόνωση από τα μεγάλα οικονομικά κέντρα και τις κύριες αγορές προϊόντων, παρουσιάζει μία έντονη ποικιλομορφία, καθώς το κάθε νησί συνιστά μία ξεχωριστή ενότητα.

Επίσης, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε, ότι στις πρόσφατες δεκαετίες ο ελληνικός νησιωτικός χώρος αντιμετώπισε σημαντικά προβλήματα εγκατάλειψης είτε από γεωπολιτικές ανακατατάξεις είτε από τεχνολογικές καινοτομίες, που τις μεταφορές και τις τοπικές οικονομίες είτε από έντονη μετανάστευση από τον αγροτικό χώρο στα αστικά κέντρα της χώρας.

Πιστεύουμε ότι είναι απαραίτητη η διαμόρφωση μιας νησιωτικής πολιτικής σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Υπουργείο Εξωτερικών προτίθεται να συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση υποστηρίζοντας την ανάγκη λήψης ειδικών μέτρων για την εξάλειψη των ανισοτήτων που οφείλονται στο νησιωτικό χαρακτήρα κάποιων περιοχών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όπως επισημαίνει και πρόσφατη γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, υπό τον τίτλο «κατευθυντήριες γραμμές για ολοκληρωμένες ενέργειες υπέρ των νησιωτικών περιοχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά τη Συνθήκη του Άμστερνταμ», η βελτίωση και η ανάπτυξη των νησιωτικών περιοχών θα πρέπει να συνδυαστεί με την οικονομική και κοινωνική συνοχή. Θα πρέπει λοιπόν να προταθεί η υλοποίηση της κοινωνικής συνοχής και στις νησιωτικές περιοχές πέραν της ηπειρωτικής χώρας, με απώτερο σκοπό την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των νησιών.

Ο κ.Βασιλαράς, εισηγητής της παραπάνω έκθεσης στην ΟΚΕ θα σας εξηγήσει αναλυτικότερα αύριο το σκεπτικό και τα συμπεράσματα της έκθεσης αυτής αλλά θα ήθελα ήδη να υπογραμμίσω περιληπτικά μερικά ουσιώδη στοιχεία που με βρίσκουν σύμφωνη.

1.Ανάγκη αξιολόγησης και συγκριτικής αξιολόγησης.

2.Πράσινη Βίβλο για το στρατηγικό πλαίσιο προγράμματος ανάπτυξης των νησιώτικων περιοχών.

3.Λευκή Βίβλος (πρόγραμμα δράσης, χρονοδιάγραμμα).

4.Συνεργασία Επιτροπής με ΟΚΕ.

5.Έκθεση κατάστασης νησιωτικών περιοχών ανά διετία στο Κοινοβούλιο, ΟΚΕ και Επιτροπή Περιφερειών.

Θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω ότι και από τη θέση στην οποία σήμερα υπηρετώ, με αρμοδιότητα τα θέματα της Ε.Ε., είμαι πρόθυμη να συνεργαστώ στενά μαζί σας για την ανάδειξη της ιδιαιτερότητας των νησιωτικών περιοχών της Ένωσης και της αξιοποίησης όλων των δυνατοτήτων που το θεσμικό και οικονομικό πλαίσιο της Ε.Ε. προσφέρει για τη βιώσιμη ανάπτυξή τους.