Συνέντευξη του Αναπληρωτή Υπουργού Εξωτερικών κ. Χρήστου Ροκόφυλλου στην εφημερίδα «ΑΞΙΑ» και στη δημοσιογράφο Ελισάβετ Φιλιππούλη (Σάββατο 18 Δεκεμβρίου 1999)

• Ο πρωθυπουργός μίλησε για ένα νέο κεφάλαιο που διανοίγεται για την Ελλάδα μετά τη Σύνοδο του Ελσίνκι. Θα ήθελα να μου πείτε, κύριε Ροκόφυλλε, πως οραματίζεστε εσείς τη νέα αυτή σελίδα στην ελληνική εξωτερική πολιτική;

- Εξακολουθώ να έχω τον ίδιο οραματισμό που είχα διατυπώσει σε ένα μεγάλο άρθρο μου στο γαλλικό τύπο του 1983. Πάντα είχα μέσα μου τη βαθιά απορία, γιατί επιτέλους οι δύο λαοί ένθεν και ένθεν του Αιγαίου, πρέπει να ξοδεύουν τόσα χρήματα για εξοπλισμούς και να τα κατασπαταλούν πετώντας τα κυριολεκτικά στη θάλασσα. Γιατί θα πρέπει να συνεχίζουμε τριβές και πολεμικές αντιπαραθέσεις, οι οποίες «αν μη τι άλλο» δυσχεραίνουν την οικονομική ανάπτυξη και των δύο χωρών; Στην ήπειρό μας επικρατούν ειρήνη, ηρεμία, γαλήνη και όλοι είναι στραμμένοι στην ανάγκη για ανάπτυξη και κοινωνική προκοπή. Γιατί θα πρέπει εμείς συνεχώς να αναλισκόμαστε σε άγονες αντιπαραθέσεις; Δεν θα φτάσει κάποτε η στιγμή να ορθοφονήσουμε και κυρίως να ορθοφονήσει η Τουρκία, που τόσα χρόνια είχε την πρωτοβουλία της επιθετικότητας εναντίον μας;

Η κατάλληλη στιγμή νομίζω πως έφτασε πια κι αυτό σφραγίστηκε στο Ελσίνκι με την ιστορική πράγματι απόφαση που ελήφθη από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Οι 15 δέχθηκαν μεν την υποψηφιότητα της Τουρκίας για μελλοντική ένταξη στην Ε.Ε. αλλά ταυτόχρονα τις επέβαλαν κάποιους όρους. Όρους που συνιστούν γι’ αυτήν μια αναγκαστική και ελεγχόμενη πορεία εκσυγχρονισμού της και εκδημοκρατισμού της με την υιοθέτηση του κοινωνικού κεκτημένου και των ευρωπαϊκών αξιών.

• Είναι όμως πραγματικά ελεγχόμενη αυτή η πορεία της Τουρκίας;
• Ναι, είναι πράγματι ελεγχόμενη με τρόπο που κανένας δεν το φαντάζεται, εάν δε γνωρίζει τις εσωτερικές διαδικασίες. Ο οργανωμένος πολιτικός διάλογος, η εταιρική σχέση, το monitoring, το screening είναι διαδικασίες μέσα από τις οποίες κυριολεκτικά μεταμορφώνεται η υποψήφια χώρα σε ένα κράτος ευρωπαϊκό, ώστε να μπορεί να δεθεί αρμονικά με την ευρωπαϊκή οικογένεια. Αυτήν την προσπάθεια αποφάσισε η Τουρκία να δεχθεί κι αυτό είναι πολύ σημαντικό. Στη συμφωνία, εκτός από τα «κλασικά» κριτήρια της Κοπεγχάγης, χάρη στην ελληνική επιμονή έχουν περιληφθεί και πράγματα που μας ενδιαφέρουν: ο σεβασμός προς το Διεθνές Δίκαιο, οι σχέσεις καλής γειτονίας και η συμβολή της Τουρκίας στην προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού.

Από εδώ και πέρα, η Τουρκία έχει να διανύσει φάσεις. Στο τέλος κάθε φάσης θα ελέγχεται για το κατά πόσον έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της και τότε θα παίρνει την προενταξιακή βοήθεια. Η προσπάθεια αυτή δεν μπορεί παρά να τη μεταμορφώσει. Αυτό είναι που θέλουμε κι εμείς. Προτιμάμε μια δημοκρατική Τουρκία παρά μια Τουρκία στην κατάσταση που είναι σήμερα. Αυτή τη μεταμόρφωση διεκδικούμε και προς αυτήν την κατεύθυνση είμαστε αποφασισμένοι να βοηθήσουμε θετικά και με συγκεκριμένα μέτρα.

• Σχολιάζοντας τις αντιδράσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης ο κ. Ρέππας μίλησε για μικροπολιτικές και μικροκομματισμούς. Δεν είναι λογικό όταν αναφερόμαστε σε ένα γείτονα, όπως είναι η Τουρκία, να διατηρούμε τις ανησυχίες και τις επιφυλάξεις μας για το κατά πόσον μπορεί να εξευρωπαϊστεί;
• Βεβαίως. Όμως τίποτε δεν γίνεται στη ζωή μας με τη μόνιμη δυσπιστία. Όλα τα πράγματα θέλουν ένα «έστω ελάχιστο βαθμό εμπιστοσύνης. Και εδώ η εμπιστοσύνη αυτή είναι εγγυημένη από τους «15» της Ε.Ε. Εκείνοι είναι που θα πάρουν από το χέρι την Τουρκία και θα την οδηγήσουν σε αυτήν την πορεία του εξευρωπαϊσμού. Εκείνοι είναι που ελέγχουν τη συμμόρφωσή της με το ευρωπαϊκό κεκτημένο κι εκείνοι είναι που κάποτε θα πάρουν την απόφαση να την αναδείξουν σε κράτος-μέλος. Είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για την αναβάθμιση του εσωτερικού της Τουρκίας και την εγκατάλειψη της επιθετικότητάς της. Αν κανείς προσθέσει σε αυτό την απόφαση που ελήφθη στο Ελσίνκι ότι από εδώ και πέρα θα είναι εντελώς απρόσκοπτη η πορεία και η τελική ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε., τότε αντιλαμβάνεστε ότι πλέον σπάζουν οι αλυσίδες της ομηρίας, στην οποία την κρατούσαν οι τέσσερις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διανοίγονται πλέον οι προοπτικές να γίνει και η Κύπρος ευρωπαϊκό κράτος και αυτόματα να εισέλθει στη Ζώνη του Ευρώ. Είναι πολύ σημαντικό ο Ελληνισμός να έχει δύο κράτη σε αυτό το μεγάλο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Οι δε προοπτικές της Κύπρου είναι λαμπρές.
• Ως προς τη στάση που έχουν τηρήσει τα κόμματα της αντιπολίτευσης;
• Η επιτυχία στο Ελσίνκι είναι τόσο μεγάλη, ώστε η αντιπολίτευση αισθάνθηκε την «ανάγκη» να αρχίσει μια μεμψίμοιρη αμφισβήτηση, με νομικισμούς και συνεχείς αναδρομές στο παρελθόν. Είναι κρίμα. Γιατί ο ελληνικός λαός με τη φυσική οξύνοια που διαθέτει, έχει αντιληφθεί τι γίνεται. Κάποιοι με αυτήν την αρνητική στάση τους, αδικούν τον εαυτό τους. Καλό θα είναι ορισμένα πράγματα να τα βλέπουμε με πατριωτισμό και με διάθεση να βοηθήσουμε τον τόπο μας. Κάθε κυβέρνηση μπορεί να έχει τρωτά. Κάθε κυβέρνηση μπορεί να έχει αστοχίες σε κάποιους συγκεκριμένους τομείς. Αλλά εκεί που η επιτυχία είναι αδιαμφισβήτητη καλόν είναι να είμαστε όλοι ενωμένοι για το όφελος της Ελλάδας.
• Αμέσως μετά τη Σύνοδο, ωστόσο, ακούσαμε έναν Ετσεβίτ να βγαίνει να λέει ότι «δεν αλλάζει η πολιτική της Τουρκίας ούτε στα ελληνοτουρκικά ούτε στο Κυπριακό»…
• Μα δεν χρειάζεται να αλλάξει η πολιτική της Τουρκίας. Αλλάζει η πολιτική των εταίρων μας στην Ε.Ε. Την ανάδειξη της Κύπρου σε κράτος-μέλος θα την αποφασίσουν οι «15». Εκείνο που ενδιαφέρει δεν είναι αν θα αλλάξει πολιτική η Τουρκία πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα. Ενδιαφέρει ότι η Ευρώπη ανοίγει πλέον διάπλατα την αγκαλιά της για να δεχθεί την Κύπρο.
• Πιστεύετε, κύριε υπουργέ, ότι θα μπορέσει να κάμψει και την αδιαλλαξία του Ντενκτάς;
• Ο Ντενκτάς εξέφρασε την απογοήτευσή του για τη στάση της Άγκυρας και μίλησε για «προδοσία» του από την τουρκική πλευρά. Δεν θα ήταν δυνατόν ο Ντενκτάς να διαδηλώσει ότι αλλάζει πολιτική, όμως η πορεία και η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. δεν εξαρτώνται από τη δική του στάση. Αυτή ακριβώς η προοπτική αποτελεί και τον καταλύτη για να στέρξει η Άγκυρα στην επίλυση του Κυπριακού, λίγο πριν από την ένταξη της Κύπρου. Το σημαντικότατο κίνητρο για την Άγκυρα είναι να μην εισέλθει στην Ένωση μόνο το ελληνοκυπριακό τμήμα, αλλά να επωφεληθεί από την ευκαιρία και η τουρκοκυπριακή πλευρά. Είμαι βέβαιος ότι το Κυπριακό, που έμενε παγωμένο τόσα χρόνια, άρχισε πλέον να κινείται.
• Θεωρείτε ότι καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις στο Ελσίνκι έπαιξε η επίσκεψη Κλίντον στην περιοχή και κάποιες «πιέσεις» που άσκησε η Αμερική και στις δύο πλευρές;
• Η Αμερική έπαιξε ένα σημαντικό ρόλο τόσο στην Τουρκία και την Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ασκούν αναμφισβήτητη επιρροή σε ορισμένα κράτη της Ευρώπης. Το γεγονός ότι οι ΗΠΑ τοποθετήθηκαν από την πρώτη στιγμή για την ανάγκη επίλυσης του Κυπριακού και ρύθμισης των ελληνοτουρκικών διαφορών ήταν στοιχεία σημαντικά, στοιχεία ενισχυτικά για την επιτυχία της Συνόδου του Ελσίνκι. Η στιγμή επομένως ήταν από κάθε άποψη εξαιρετική.
• Κύριε υπουργέ, η ένταξή μας στην ΟΝΕ μοιάζει πλέον να είναι γεγονός. Σε ποια σημεία εκτιμάτε ότι το γεγονός αυτό θα δώσει «φτερά» στη χώρα μας και σε ποια σημεία θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί;
• Θα δώσει φτερά στη χώρα γιατί πρώτα-πρώτα θα μπούμε στο σκληρό πυρήνα της Ε.Ε. Δε θα είμαστε πλέον στην περιφέρεια. Δεύτερον, γιατί παρ’όλες τις εκπληκτικές προόδους της ελληνικής οικονομίας, η Ελλάδα είχε ένα μόνιμα μειονέκτημα: μεγάλο δημόσιο χρέος και δραχμή μικρού εύρους. Γι’ αυτό και μπορούσε εύκολα το νόμισμά μας να γίνει βορά κερδοσκόπων. Αυτά τα στοιχεία εκλείπουν πλέον. Η δραχμή θα είναι ένα ευρωπαϊκό νόμισμα με παγκόσμια ακτινοβολία, που θα είναι και δυνατό και αποθεματικό νόμισμα. Η ΟΝΕ σαφώς δεν είναι παράδεισος. Είναι ένας χώρος πειθαρχημένης οικονομικής διαβίωσης.

Καμία χώρα δεν κέρδισε σωρεύοντας ελλείμματα και χρέη και υψώνοντας πληθωρισμούς. Η σοβαρή διαχείριση των οικονομικών μιας χώρας στο πλαίσιο των κανόνων της Ε.Ε. διαφυλάσσει την ισχύ της οικονομίας.