ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΓΙΑΝΝΟΥ ΚΡΑΝΙΔΙΩΤΗ ΣΤΟΝ ΒΑΣΙΛΗ ΣΚΟΥΡΗ (ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΕΘΝΟΣ», 4.9.99)

ΕΘΝΟΣ: Γιατί τελικά κ. Υπουργέ δεν μπορεί να χαραχθεί ενιαία εξωτερική πολιτική στη χώρα μας; Φταίνε μόνο οι κομματικές και εσωκομματικές αντιπαλότητες ή μήπως, και η έλλειψη θεσμών;

Γ. Κρανιδιώτης: Θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω εν μέρει με τον τρόπο που το ερώτημά σας προσεγγίζει το θέμα. Πιστεύω ότι στην Ελλάδα σήμερα έχουμε κατακτήσει σε μεγάλο βαθμό μία ευρεία συναίνεση -μέσα στο λαό αλλά και στις πολιτικές δυνάμεις- στα εθνικά ζητήματα, στα θέματα δηλαδή στρατηγικού χαρακτήρα της εξωτερικής μας πολιτικής. Διαφωνίες στα θέματα τακτικής και χειρισμών είναι φυσικό να υπάρχουν και πρέπει να υπάρχουν, ώστε να αναπτύσσεται ο πολιτικός διάλογος και να είναι γόνιμος ο προβληματισμός και η σύνθεση των επιμέρους απόψεων. Την ευθύνη όμως χάραξης της εξωτερικής πολιτικής -και, κατά συνέπεια, την πολιτική ευθύνη των χειρισμών και των επιπτώσεών τους- δεν μπορεί παρά να την έχει η εκάστοτε δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση που υλοποιεί και την συγκεκριμένη λαϊκή εντολή.

ΕΘΝΟΣ: Εσείς, συμφωνείτε με τη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής από το Συμβούλιο πολιτικών αρχηγών, υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας; Κάτι παρόμοιο, άλλωστε, έχει θεσπιστεί και στην Κύπρο.

Γ. Κρανιδιώτης: Κοιτάξτε, στην Ελλάδα έχουμε επιλέξει το κοινοβουλευτικό σύστημα και όχι το προεδρικό, όπου η εκτελεστική εξουσία ασκείται από τον Πρόεδρο και την κυβέρνηση που διορίζει, όπως συμβαίνει στη Κύπρο. Στη δεύτερη αυτή περίπτωση, το Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας έχει κάποιο νόημα αλλά και η μέχρι σήμερα κυπριακή εμπειρία δικαιολογεί βάσιμες επιφυλάξεις, διότι συνήθως οδηγεί σε ελαχιστοποίηση του παρανομαστή συναίνεσης και μεγιστοποίηση των επιμέρους διαφωνιών. Η «θεσμική» ανάδειξη των διαφωνιών, η πλειοδοσία σε εθνική αδιαλλαξία χωρίς διάθεση συμβιβασμού μάλλον βλάπτει παρά ωφελεί.

ΕΘΝΟΣ: Το Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής, όμως; Στη θέσπισή του συμφωνεί σύσσωμη η αντιπολίτευση, πλην του Κ.Κ.Ε.

Γ. Κρανιδιώτης: Η προσπάθεια επίτευξης ευρύτερης συναίνεσης στα θέματα εξωτερικής πολιτικής είναι θέμα περισσότερο πολιτικής βούλησης μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων παρά θεσμικής ρύθμισης. Παρά ταύτα, οι υπάρχουσες θεσμικές δυνατότητες είναι πολλές και η μέχρι σήμερα εμπειρία είναι πολύ θετική και γόνιμη. Να θυμίσω τις συζητήσεις στην Διαρκή Επιτροπή Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων, στην ολομέλεια μεταξύ των πολιτικών αρχηγών, τις προ ημερήσιας διάταξης συζητήσεις για την εξωτερική πολιτική αλλά και κατά την διαδικασία του κοινοβουλευτικού ελέγχου. Την τελευταία μάλιστα περίοδο, τα εξωτερικά θέματα έχουν, μπορώ να πω, κυριαρχήσει σχεδόν στις εργασίες του Κοινοβουλίου. Την ίδια αυτή περίοδο, ο Υπουργός Εξωτερικών αλλά και όλη η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου έχει εγκαινιάσει μία τακτική ενημέρωση και ανταλλαγή απόψεων με την αντιπολίτευση αλλά και με διατελέσαντες Υπουργούς Εξωτερικών, προκειμένου στα μεγάλα θέματα αυτού του τομέα του κυβερνητικού έργου να υπάρξει η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη σύγκλιση. Τις ημέρες αυτές, μάλιστα, είσθε όλοι μάρτυρες της επαναβεβαίωσης αυτής της πρωτοβουλίας που τείνει, έστω κατ’ έθιμον, να γίνει θεσμός. Από πλευράς μου, προτίθεμαι, εξάλλου, να συγκροτήσω στα πλαίσια του Υπουργείου Εξωτερικών και συγκεκριμένα στα ευρωπαϊκά θέματα μία διακομματική επιτροπή, στην οποία θα συμμετέχουν εκπρόσωποι όλων των κομμάτων της Βουλής.

Να επισημάνω, επίσης, ότι την αίσθηση της κοινής εθνικής προσπάθειας, έχω διαπιστώσει εγώ προσωπικά και σε ένα άλλο επίπεδο, αυτό της λειτουργίας των ελλήνων ευρωβουλευτών όλων των πολιτικών αποχρώσεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με τους οποίους έχω τακτική επαφή ως αρμόδιος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων. Με την ευκαιρία αυτή, θέλω να τους συγχαρώ όλους για τις προσπάθειες που καταβάλλουν αυτόν τον καιρό προκειμένου να αρθούν οι επιφυλάξεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο γνωστό θέμα της επιλογής της Θεσσαλονίκης ως επιχειρησιακής έδρας του Οργανισμού Ανασυγκρότησης των Βαλκανίων

ΕΘΝΟΣ: Εσείς πιστεύετε ότι η εξωτερική πολιτική είναι πολλές φορές όμηρος της εσωτερικής πολιτικής σκηνής; Το ζείτε αυτό στη λήψη των αποφάσεων;

Γ. Κρανιδιώτης: Δυστυχώς, η διαπίστωσή σας αυτή είναι σωστή. Πράγματι, η εμπειρία του δημόσιου βίου έχει καταδείξει ότι αυτή η ομηρία έχει πολλές φορές στερήσει τη χώρα από αξιοποίηση ευκαιριών που έχουν παρουσιασθεί αλλά και από μεγάλες αποφάσεις που θα μας έδιναν την δυνατότητα τολμηρών αλμάτων προς τα εμπρός. Να επισημάνω, μάλιστα, ότι ορισμένες φορές αυτό που ονομάζουμε «πολιτικό κόστος» διαμορφώνεται τεχνητά από ομάδες συμφερόντων χωρίς να αντανακλά την πραγματικότητα ή την αυθεντική λαϊκή βούληση. Μικροπολιτικές και μικροκομματικές σκοπιμότητες, ακόμη και προσωπικές στρατηγικές, αλλά κυρίως η «μαγεία» και ορισμένες υπερβολές των ΜΜΕ μπορεί να αποπροσανατολίζουν την κοινή γνώμη αλλά να επηρεάζουν και εμάς τους ίδιους τους πολιτικούς κατά την λήψη κρίσιμων αποφάσεων.

ΕΘΝΟΣ: Συνεπώς, πρέπει να υποστηρίζετε και τις κυβερνήσεις συνεργασίας.

Γ. Κρανιδιώτης: Πάντα σταθερά υποστήριζα και υποστηρίζω ότι οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη ο τόπος απαιτούν μεγάλες πολιτικές και κοινωνικές πλειοψηφίες. Τούτο, κατ’ ανάγκη, δεν συνεπάγεται κυβερνήσεις συνεργασίας ούτε όμως και οι μονοκομματικές κυβερνήσεις είναι αυτοσκοπός. Το ΠΑΣΟΚ είναι ιστορικά ο μόνος πολιτικός φορέας που κατάφερε να εκφράσει και να συσπειρώσει ένα μεγάλο πλειοψηφικό ρεύμα για την επίτευξη σημαντικών εθνικών, σε τελευταία ανάλυση, στόχων. Η Ελλάδα έχει πάψει πια να είναι περιφερειακή χώρα και ανήκει σήμερα στο κύκλο των χωρών του κεντρικού πυρήνα στο διεθνή συσχετισμό δυνάμεων. Η συμβολή του ΠΑΣΟΚ σε αυτή την πορεία είναι αναμφισβήτητα μεγάλη.

ΕΘΝΟΣ: Το ΠΑΣΟΚ, δηλαδή, προς τα που πρέπει να αναζητήσει συνεργασίες; Και μπορεί κάτι τέτοιο να γίνει πριν τις βουλευτικές εκλογές;

Γ. Κρανιδιώτης: Ο μεταπολιτευτικός ιστορικός κύκλος φαίνεται να έχει κλείσει. Οι νέες διεθνείς προκλήσεις για τη χώρα, οι εξελίξεις στα Βαλκάνια και στην Ευρώπη απαιτούν ενδυνάμωση του εσωτερικού μετώπου. Παράλληλα, τα ανερχόμενα νέα κοινωνικά μεσοστρώματα έχουν νέες απαιτήσεις και δεν αρκούνται στις παλαιές δεσμεύσεις. Ο παραδοσιακός αυστηρός διαχωρισμός μεταξύ δεξιάς, κέντρου και αριστεράς δεν είναι τόσο έντονος όσο κατά το παρελθόν. Συνεπώς, το ΠΑΣΟΚ, όπως έχω ξαναπεί, πρέπει να διευρύνει την εμβέλειά του και να εκφράσει όμορες δυνάμεις προς τα αριστερά του, αλλά και προς τα δεξιά του, εάν θέλει να παραμείνει κυρίαρχος των πολιτικών εξελίξεων.

Πιστεύω ότι εμείς πρέπει να επιδιώξουμε την συζήτηση, τον διάλογο και τη συνεργασία με αυτούς τους χώρους, χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Απευθυνόμαστε κατ’ αρχήν στη κοινωνία. Ελπίζουμε να ανταποκριθούν και οι πολιτικές δυνάμεις. Πολιτική συμμαχιών δεν μπορεί να χαραχθεί από το ΠΑΣΟΚ, εάν δεν υπάρχει αντίστοιχο κλίμα και από την άλλη πλευρά. Δεν αρκεί να το θέλει μόνον ένας, αλλά περισσότεροι. Η επίτευξη συμφωνίας για την εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας τον προσεχή Μάρτιο, αποτελεί ιδανική ευκαιρία, ανοίγει ένα πρώτο πεδίο λαμπρό για να δοκιμασθούν στη πράξη δυνατότητες συνεργασίας που μπορούν να αποτελέσουν ένα θετικό προηγούμενο και για το μέλλον. Να υπενθυμίσω ότι το σύνδρομο του ’89 αποδοκιμάσθηκε από τον λαό και δεν ωφέλησε τα κόμματα της Αριστεράς. Μία ενδεχόμενη νέα αυτοπαγίδευση αυτού του χώρου στη στρατηγική της Νέας Δημοκρατίας θα αποτελέσει ασυγχώρητο λάθος. Η ιστορία εκδικείται αυτούς που θέλουν να την επαναλάβουν.

ΕΘΝΟΣ: Πως σχολιάζετε την ενδεχόμενη επίσκεψη του Πάπα στην Ελλάδα ;

Γ. Κρανιδιώτης: Δεν επιθυμώ να αναμειχθώ στα εκκλησιαστικά ζητήματα και στα ζητήματα του δόγματος. Είναι γνωστό ότι το Σύνταγμα θεωρεί την ορθόδοξη πίστη ως την κρατούσα στην Ελλάδα. Παράλληλα, όμως, το ίδιο αυτό Σύνταγμα προβλέπει ότι είμαστε ανεξίθρησκο κράτος. Διατηρούμε άλλωστε διπλωματικές σχέσεις με το κράτος του Βατικανού. Θα αποτελούσε αντίφαση να αρνηθούμε την έλευση του αρχηγού του κράτους αυτού στην Ελλάδα.