Συνέντευξη του Υπουργού
Εξωτερικών κ. Γ. Α. Παπανδρέου
στον δημοσιογράφο Ben
van der Velden
της ολλανδικής εφημερίδας
“NRC Handelsblad”
07 Δεκεμβρίου 1999
"Ακόμη δεν είναι ξεκάθαρο εαν θα πούμε ναι ή όχι στην Τουρκία"
"Ο Παπανδρέου αναφέρεται στην ευρωπαϊκή υποψηφιότητα της Τουρκίας"
Το τέλος αυτής της εβδομάδας θα είναι καθοριστικής σημασίας για τις ευρωτουρκικές σχέσεις, καθώς στη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στο Ελσίνκι οι ηγέτες των χωρών-μελών της Ε.Ε. καλούνται να αποφασίσουν εάν θα προσφέρουν στην Τουρκία το καθεστώς της υποψήφιας χώρας. Το καίριο ερώτημα είναι εάν η Ελλάδα θα άρει το βέτο της. Ο έλληνας ΥΠΕΞ Γιώργος Παπανδρέου, παρότι ο ίδιος το τελευταίο διάστημα έχει καταβάλει πολλές προσπάθειες για τη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, δεν εμφανίζεται αισιόδοξος εν όψει της Συνόδου Κορυφής στο Ελσίνκι, καθώς υποστηρίζει ότι οι πιθανότητες είναι πενήντα-πενήντα ("fifty-fifty").
Δημοσιογράφος : Τον περασμένο Σεπτέμβριο, κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου των ΥΠΕΞ της Ε.Ε. στο Saariselka, ήσασταν περισσότερο αισιόδοξος.
Παπανδρέου : Αυτό ήταν στις αρχές της συζήτησης. Σε εκείνη τη φάση δεν είχαμε φτάσει στις λεπτομέρειες. Εμείς υποστηρίζουμε ένθερμα την υποψηφιότητα της Τουρκίας για ένταξη στην Ε.Ε., η οποία, ωστόσο, θα πρέπει να τεθεί σε κάποιο ειδικό πλαίσιο. Η Τουρκία δεν διαφέρει από τις υπόλοιπες υποψήφιες χώρες, πλην όμως με την Τουρκία υπάρχουν άλλα προβλήματα και γι’ αυτό θα πρέπει να δούμε πως η Ε.Ε. θα το αντιμετωπίσει.
Δημοσιογράφος : Το Σεπτέμβριο υπήρχαν ακόμη πολλά χρονικά περιθώρια, τώρα όμως έχουν απομείνει λίγες ημέρες.
Παπανδρέου : Τώρα η συζήτηση είναι πιο έντονη. Ακόμη δεν είμαστε σε θέση να πούμε ναι ή όχι στην υποψηφιότητα της Τουρκίας. Είναι ακόμη ανοικτό θέμα.
Δημοσιογράφος : Το 1997 η Ελλάδα, στη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στο Λουξεμβούργο παρεμπόδισε την υποψηφιότητα της Τουρκίας. Έκτοτε οι ευρωτουρκικές σχέσεις επιδεινώθηκαν για αρκετό διάστημα. Το περασμένο καλοκαίρι όμως ο Καγκελάριος Σρέντερ άνοιξε ξανά το διάλογο με την Τουρκία. Υπάρχει η πιθανότητα ενός νέου ελληνικού βέτο εναντίον της τουρκικής υποψηφιότητας;
Παπανδρέου : Όσο και αν ακούγεται παράδοξο, η Ελλάδα υποστηρίζει όσο κανένα άλλο κράτος-μέλος την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε.. Για το λόγο αυτό είμαστε καταρχήν υπέρ της υποψηφιότητας της Τουρκίας. Ταυτόχρονα όμως, τόσο η Τουρκία όσο και η Ε.Ε., χρειάζεται να αναλάβουν κάποιες υποχρεώσεις. Η Τουρκία έχει διακηρύξει ότι δέχεται κάποιο χρονοδιάγραμμα για τη διευθέτηση των υφιστάμενων προβλημάτων. Μέσα στην Ε.Ε. διαπραγματευόμαστε τη θέση που θα διατυπωθεί στο Ελσίνκι. Το ουσιαστικό ζήτημα είναι, εάν η Ε.Ε. είναι διατεθειμένη να αντιμετωπίσει με σοβαρό τρόπο τα θέματα που συσχετίζονται με την τουρκική υποψηφιότητα. Εννοώ συγκεκριμένα θέματα όπως οι δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στην Τουρκία, η μεταχείριση των μειονοτήτων, το Κυπριακό και η προώθηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Εμείς επιδιώκουμε οι διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας να παραπεμφθούν με ευρωπαϊκό τρόπο στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης γι’ αυτό και υποστηρίζουμε μια ουσιαστική ευρωπαϊκή υποψηφιότητα της Τουρκίας. Δεν θέλουμε να προσφερθεί στην Τουρκία μια εικονική υποψηφιότητα και γι’ αυτό παροτρύνουμε την Ε.Ε. να θέσει τους αναγκαίους όρους.
Δημοσιογράφος : Πως διεξάγονται μέχρι στιγμής οι διαβουλεύσεις; Υπάρχουν χώρες που διαφωνούν με την άποψη της Ελλάδας ότι η Κύπρος θα πρέπει να ενταχθεί στην Ε.Ε..
Παπανδρέου : Υπάρχει κινητικότητα γύρω από το θέμα αυτό. Αυτό είναι θετικό. Η διαίρεση της Κύπρου, η ύπαρξη του τελευταίου τείχους στην Ευρώπη, είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα. Ελπίζω ότι θα μπορέσω να πείσω για αυτό τον ολλανδό φίλο μου υπουργό Εξωτερικών Jozias van Aartsen. Είχαμε μακρές συζητήσεις για αυτό το ζήτημα, οι οποίες όμως μέχρι στιγμής δεν οδήγησαν σε ταύτιση απόψεων.
Δημοσιογράφος : O τούρκος ΥΠΕΞ Ισμαήλ Τζεμ, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι δεν θα αποδεχθεί την ένταξη στην Ε.Ε. των ελληνοκυπρίων με αποκλεισμό του τμήματος του νησιού που κατέχει η Τουρκία.
Παπανδρέου : Δεν θέλω να προδικάσω το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων που διεξάγονται μεταξύ της ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής πλευράς. Παράλληλα δεν διαψεύδω ότι ο Τζεμ έχει εργαστεί πολύ σκληρά για την ευρωπαϊκή υποψηφιότητα της Τουρκίας. Εφόσον πάνε καλά τα πράγματα, αυτό θα οφείλεται σε μεγάλο μέρος στον Τζεμ. Εάν δεν πόνε καλά, τότε σίγουρα η ευθύνη δεν πρέπει να ριφθεί σε αυτόν.
Δημοσιογράφος : Τον ερχόμενο χρόνο θα έχετε εκλογές. Αναμένατε μήπως κάποια βοήθεια εκ μέρους της Τουρκίας γιο την ενίσχυση της εσωτερικής σας θέσης μέσω π.χ. μιας υποχώρησης στο Κυπριακό ή της παραπομπής της διαφοράς "περί νησιών" στο Αιγαίο στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης;
Παπανδρέου : Εμείς θέλουμε βελτίωση των διμερών σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας. Το κλίμα έχει βελτιωθεί. Αλλά δεν ζητάμε συμβολικές κινήσεις. Θέλουμε να επιτύχουμε μια προοπτική επίλυσης των προβλημάτων μας σε μακροπρόθεσμη βάση.