Κυριακή, 28 Νοεμβρίου 1999

---

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ

«Αν θέσουμε βέτο, θα φταίνε οι εταίροι μας»

Συνέντευξη:  ΣΤΗΝ ΚΥΡΑ ΑΔΑΜ

Η «μάχη των διατυπώσεων» άρχισε. Από αυτήν θα κριθεί κατά πόσον οι  «15» θα συμφωνήσουν στο Ελσίνκι σ' ένα αποδεκτό κείμενο για την υποψηφιότητα της Τουρκίας, κατά πόσον θα γίvouv δεκτοί οι ελληνικοί όροι και τελικώς αν θα αποδεχθεί η Touρκία να την «συνοδεύει» στην ευρωπαϊκή πορεία της και η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε.

• Το  «ναι» ή το  «όχι» της Αθήνας στο κείμενο των Συμπερασμάτων του Ελσίνκι θα επηρεάσει αναλόγως και τον ελληνοτουρκικό διάλογo, αλλά και τις ενδοκυβερνητικές και εσωκομματικές ισορροπίες μέσα στο ΠΑΣΟΚ, ενόψει μάλιστα της προεκλογικής περιόδου.
• Στο επίκεντρο ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου και στην Αθήνα και στη Λευκωσία, αλλά και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αναζητά τρόπους και μεθόδους που και τα εθνικά ζωτικά συμφέροντα θα εξυπηρετηθούν και δεν θα κλυδωνιστεί η ελληνοτουρκική προσέγγιση και όφελος θα προσδώσει στο κόμμα του στις επόμενες εκλογές.
• Επιδιώκοντας, λοιπόν, να «τριχοτομήσει τον κύκλο», ο κ. Παπανδρέου επισημαίνει ότι μία τελική, αρνητική, στάση της Ελλάδας στο Ελσίνκι, ένα βέτο στην υποψηφιότητα της Τουρκίας, θα έχει πρωτίστως ως αιτία, τη στάση των εταίρων απέναντι στα ελληνικά αιτήματα, που θα φέρουν και το μεγάλο μέρος της ευθύνης γι' αυτό.
• Γνωρίζει ότι μία τέτοια εξέλιξη θα βαρύνει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά -συνυπολογίζοντας την επιμονή εταίρων και συμμάχων την ελληνοτουρκική προσέγγιση -εκτιμά ότι η διμερής προσέγγιση θα εξακολουθήσει, κατ' ανάγκην». Ιδού τι πιστεύει:

»Αν αναγκαστεί η Ελλάδα να βάλει βέτο στο Ελσίνκι, θεωρούμε ότι πολύ μεγάλη ευθύνη -αν όχι τη συνολική- θα έχουν οι εταίροι μας. Πιστεύω ότι η προσπάθεια της Ελλάδας έχει αναγνωριστεί. Αν υπάρξει αρνητική εξέλιξη, τότε αυτή θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ελληνοτουρκική προσέγγιση, αλλά πιστεύω ότι δεν θα χαθεί πλήρως η δυναμική.
 

«To Ελσίνκι δεν είναι η τελευταία ευκαιρία. Υπάρχουν κι' άλλες προεδρίες και επομένως υπάρχει δυνατότητα να βρούμε καλύτερη λύση για τη σχέση Τουρκίας - Ευρώπης».

»Υπάρχουν και άλλες προεδρίες στην Ε.Ε: και επομένως και δυνατότητες να βρούμε μία καλύτερη λύση. Ελπίζω όμως ότι οι διαπραγματεύσεις τις επόμενες ημέρες θα βρουν τους εταίρους έτοιμους να συμβάλουν σε μία περαιτέρω ενίσχυση της ελληνοτουρκικής προσέγγισης, με τη διασφάλιση των ελληνικών συμφερόντων. Αν το καταφέρουμε τότε η ελληνοτουρκική προσέγγιση θα πάρει και διαστάσεις μέσα από την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. Αναφέρω ότι και ο κ. Τζεμ έχει πει ότι αν η Τουρκία καταστεί υποψήφια χώρα, τότε μία από τις πρώτες κινήσεις που θα κάνει, θα είναι να ζητήσει τη βοήθεια της Ελλάδας για τη μεταφορά εμπειρίας της σε όλους τους τομείς της ευρωπαϊκής πορείας (οικονομικό, νομικό, διοικητικό κ.ά.). Αυτό σημαίνει μία δικτύωση της ελληνικής γραφειοκρατίας με την τουρκική, πράγμα που θα αποτελέσει ένα πιο στέρεο -υπόβαθρο για τις μελλοντικές καλές γειτονικές σχέσεις... ».

• Πάρα ταύτα, μόλις πριν από λίγες ημέρες ο αρμόδιος νια τη διεύρυνση, επίτροπος Φερχόιγκεν και η φιλανδή υπουργός Εξωτερικών κ. Λιπόνεν επέμεναν ότι οι δεκατρείς εταίροι έχουν διαμορφώσει τη θέση τους για την υποψηφιότητα της Τουρκίας και κάλεσαν την Ελλάδα και τη Σουηδία να δώσουν τις τελικές αποφάσεις τους. Αυτό, λοιπόν, σημαίνει ότι υπάρχει ήδη «το μπλοκ των 13 εταίρων» απέναντι στην Ελλάδα; Επιφυλακτικός ο κ. Παπανδρέου επιμένει ότι:

• Επομένως, μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής στο Ελσίνκι το ενδιαφέρον και η προσπάθεια εστιάζεται στη διαμόρφωση του τελικού κειμένου των Συμπερασμάτων. Ο κ. Παπανδρέου επισημαίνει τα «συστατικά στοιχεία» που πρέπει να έχει το τελικό αυτό κείμενο, ώστε να γίνει αποδεκτό από την Ελλάδα:

»Εμείς έχουμε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ευρωπαϊκή προσέγγιση της Τουρκίας. Παραλλήλως, όμως, έχουμε-και συγκεκριμένα θέματα που θέλουμε να ικανοποιηθούν, όπως οι καλές γειτονικές σχέσεις. Για μας είναι θέμα τρόπου, φιλοσοφίας -αντιμετώπισης των διμερών σχέσεων μέσα σ' ένα πλαίσίο δικαίου, ειρηνικής επίλυσης των διαφορών, αξιοποίησης του Δικαστηρίου της Χάγης.

»Η Κύπρος είναι για μας βασικό θέμα, είναι και παραμένει η μεγάλη προτεραιότητα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Ήδη υπάρχει το κοινοτικό κεκτημένο ότι η Κύπρος επηρεάζει τις σχέσεις Ε.Ε. Τουρκίας. Αυτό πρέπει εκ νέου να αποτυπωθεί στα συμπεράσματα.
Αλλά εμείς δίνουμε τώρα μια συνολική μάχη -ίσως την πιο σκληρή- να ενισχυθεί η ενταξιακή πορεία της Κύπρου. Και σ' αυτήν θα επιμείνουμε.

»Βεβαίως υπάρχει ενδιαφέρον  και από άλλες χώρες, π.χ. τη Σουηδία, yια τα θέματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της εσωτερικής δημοκρατίας, τα οποία θα επηρεάσουν μακροπρόθεσμα τις εξωτερικές σχέσεις της Τουρκίας... Αυτά είναι τα μέτωπα. Η αρχιτεκτονική του κειμένου των Συμπερασμάτων μπορεί να αλλάξει πολλαπλώς μέχρις ότου καταστεί ικανοποιητική για τα συμφέροντά μας. Αυτό είναι ένα από τα διαπραγματευτικά μας περιθώρια. Αλλά οι ελληνικοί όροι και αρχές πρέπει να εμφανιστούν στις τελικές, δεσμευτικές προτάσεις».

• Η Τουρκία όμως έχει καταστήσει σαφές ότι δεν δέχεται εμπλοκή του Κυπριακού στην υποψηφιότητά της στην Ε.Ε., αλλιώς δείχνει να μην την ενδιαφέρει η εξέλιξη αυτή. Είναι απλώς διαπραγματευτικό «τρικ» της Άγκυρας;

»Το Κυπριακό θα το βρουν μπροστά τους, το έχουν μπροστά τους. Είναι πολύ περίεργο η Τουρκία να ζητά να είναι μέλος της Ε.Ε., η μεγάλη πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων να θέλουν την Ε.Ε. και η Τουρκία να θεωρεί ότι η Κύπρος δεν μπορεί να γίνει μέλος. Το Κυπριακό, όμως, είναι ευρωπαϊκή υπόθεση, πλέον».

• Και στο εσωκομματικό μέτωπο τι γίνεται; Ο κ. Παπανδρέου θα δώσει την απάντηση στις επικρίσεις του Θ. Πάγκαλου;

»Όμως, μέσα στο κόμμα εκκρεμεί μια πολύ μεγάλη συζήτηση για την εξωτερική πολιτική. Οι εξελίξεις το τελευταίο διάστημα ήταν ραγδαίες. Η υπόθεση Οτσαλάν και πως ήταν τότε οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, το Κόσοβο και πώς δημιουργήθηκε η αίσθηση ότι οι δύο χώρες πρέπει να "τα βρουν" στην περιοχή τους, η επαναπροσέγγιση της Τουρκίας στην Ε.Ε. μετά τις αποφάσεις που πήρε στη Σύνοδο του Λουξεμβούργου, όλα αυτά δημιουργούν την ανάγκη μιας μεγάλης συζήτησης μέσα στο κόμμα. Για να μπορέσουμε να αναλύσουμε τις νέες δυνατότητες και προοπτικές της χώρας μας, το πώς μεταφράζονται σήμερα, μέσα στις συνθήκες που αλλάζουν, οι πολιτικές του Α. Παπανδρέου από το 1997».

• Και στο. Θ. Πάγκαλo; Του χρωστάτε μια απάντηση;

»Οι αιτιάσεις του είναι σε προσωπικό επίπεδο, έχουν έναν συναισθηματισμό -ίσως κατανοητό- αλλά στη βάση τους δεν αποτελούν μία άλλη πρόταση ή αντιπρόταση».