ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΤΟ ΒΗΜΑ" ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

Κυριακή 5 Σεπτεμβρίου 1999

---

 
 

Αποκλειστική συνέντευξη - εξομολόγηση του κ. Γ. Παπανδρέου
Οι υπερπατριώτες, η Τουρκία, οι «ψυχώσεις» και η Ευρώπη

Τους υπερπατριώτες που δαιμονοποιούν τη συζήτηση για την ελληνική εξωτερική πολιτική και δημιουργούν ψυχώσεις στην κοινή γνώμη καταγγέλλει στην αποκλειστική συνέντευξή του προς «Το Βήμα της Κυριακής» ο υπουργός Εξωτερικών κ. Γ. Παπανδρέου, ο οποίος αποκαλύπτει παράλληλα τις θεαματικές κινήσεις του με στόχο τη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η Ελλάδα, επισημαίνει ο κ. Παπανδρέου, θα πρωτοστατήσει στην προσπάθεια για την αναβάθμιση των σχέσεων της Τουρκίας με την Ευρώπη.

Συνέντευξη στον Ν. ΜΑΡΑΚΗ

Ο υπουργός Εξωτερικών κ. Γ. Παπανδρέου βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα τις προηγούμενες ημέρες. Οι πρωτοβουλίες του για θεαματικές κινήσεις με στόχο τη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων συνάντησαν ισχυρές αντιστάσεις μέσα στην κυβέρνηση. Οι τελικές αποφάσεις της κυβέρνησης δημιουργούν μια νέα δυναμική, έστω και αν οι κινήσεις που γίνονται σε πρώτη φάση είναι σχετικά χαμηλού προφίλ. Ο κ. Παπανδρέου όμως είναι σαφής στις θέσεις του και τις εξέφρασε πολύ καθαρά μιλώντας προς «Το Βήμα»: η
Ελλάδα έχει συμφέρον να βοηθήσει την αναβάθμιση των ευρωτουρκικών σχέσεων και τον εξευρωπαϊσμό της Τουρκίας και σε αυτή την κατεύθυνση θα κινηθεί σταθερά, έστω και σταδιακά. Στέλνει μάλιστα ένα μήνυμα προς την Τουρκία: όσο η Αγκυρα θα μετασχηματίζεται στη βάση των ευρωπαϊκών προδιαγραφών τόσο δυναμικότερη θα είναι η ελληνική υποστήριξη στα τουρκικά αιτήματα προς την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Παράλληλα, δεν διστάζει να καταγγείλει αυτούς τους πολιτικούς που «δαιμονοποιούν» τη συζήτηση για την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας και δημιουργούν «ψυχώσεις» στην κοινή γνώμη. Εισάγει μάλιστα και τον όρο του «επιθετικού πατριωτισμού» για να τραβήξει μια γραμμή στο παρελθόν του «αμυντικού πατριωτισμού» και της μιζέριας.

Φωτογραφίες: Αντώνης Παπαντωνίου
 

­ Φαίνεσθε πολύ υγιής. Τελικά δεν σας πυροβόλησαν οι σύντροφοί σας στο Εκτελεστικό Γραφείο;

«Εγώ δεν άκουσα κανέναν κρότο. Αντίθετα, υπήρξε ομόφωνη αποδοχή της εισήγησης που έκανα στον Πρωθυπουργό εδώ και 10 ημέρες ­ δηλαδή τη μεθεπομένη του σεισμού στην Τουρκία. Στην εισήγηση αυτή αναφέρω, μεταξύ άλλων, ότι μια καθοριστική πρωτοβουλία και παρέμβαση της Ελλάδας όχι μόνο θα μπορούσε να συμβάλει στη βελτίωση του κλίματος, αλλά πιθανόν να μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο και στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. Εκανα, λοιπόν, την πρόταση να δημιουργηθεί ένα νέο πακέτο χρηματοδότησης προς την Τουρκία με αυτά τα χαρακτηριστικά.

Η απόφαση ήταν το πακέτο αυτό να διαμορφωθεί πρώτα από όλα μετά από εσωτερική επικοινωνία με όλους τους πολιτικούς παράγοντες που θα μπορούσαν να έχουν κάποιο λόγο. Βεβαίως σε συνεργασία και με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έχει χρέος να φέρει μεθαύριο, στο άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών, μια σχετική εισήγηση. Τέλος, υπήρξαν συνεννοήσεις με τους ομολόγους στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Αυτή την πρόταση την ανακοίνωσα δημόσια τις πρώτες ημέρες, λέγοντας ευθαρσώς ότι δεν τη συνδυάζω με το θέμα της άρσης ή μη του βέτο. Είναι ένα νέο πακέτο. Ο δημόσιος διάλογος βεβαίως μετατράπηκε περισσότερο σε μια δική μας ομφαλοσκόπηση. Η πρόταση αυτή βρήκε τεράστια ­ για να μην πω απόλυτη ­ συναίνεση από τα περισσότερα κόμματα και από όλους τους πρώην υπουργούς Εξωτερικών...».

­ Συμπεριλαμβανομένου και του κ. Πάγκαλου;

«Ναι, συμπεριλαμβανομένου και του κυρίου Πάγκαλου. Την Τετάρτη (1/9) είχα την ευκαιρία να την καταθέσω και στα κομματικά όργανα και στη συνέχεια και στην Κυβερνητική Επιτροπή, από την οποία ομοφώνως εγκρίθηκε».

­ Πώς διαμορφώνεται λοιπόν τελικά η κυβερνητική θέση;

«Μιλάμε κατ' αρχήν για τα δύο πακέτα, τα οποία περιλαμβάνονται στη λεγόμενη Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Τουρκία. Για το ένα πακέτο (τα 135 εκατ. ECU) υπάρχει η ειδική πλειοψηφία. Για το άλλο (τα 15 εκατ. ECU) μέχρι στιγμής υπάρχει άρνηση από την πλευρά μας. Θα πούμε το ναι εφόσον υπάρξει η τροπολογία που θα προβλέπει ότι τα κονδύλια αυτά θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί από τους σεισμούς. Επίσης, προτείνουμε μέσα από την ανθρωπιστική βοήθεια να βρεθούν κονδύλια που θα διατεθούν μέσω των ανθρωπιστικών μηχανισμών της Ενωσης. Σε μια επόμενη φάση δεν θα είχαμε αντίρρηση να συζητήσουμε και τους όρους με τους οποίους θα μπορούσε να κινηθεί η Τουρκία προς την κατεύθυνση μιας διαδικασίας  ανασυγκρότησης ειδικά αυτής της περιοχής ­ κατοικίες, βιομηχανίες κ.ο.κ.

Σε σχέση με το πακέτο των 375 εκατ. ECU, εκεί η επιφύλαξή μας παραμένει. Θα μπορούσε όμως το ποσό αυτό να συνδεθεί με τη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής προενταξιακής στρατηγικής για την Τουρκία εφόσον αποφασίσουμε ως Ευρωπαϊκή Ενωση να δώσουμε στην Τουρκία τον χαρακτηρισμό της υποψήφιας χώρας, υπό ορισμένες βασικές προϋποθέσεις τις οποίες θέτει η χώρα μας».

­ Ας αποσαφηνίσουμε λίγο τη στρατηγική της Ελλάδας. Θέλει πραγματικά η Ελλάδα την Τουρκία στην Ευρώπη;
Μήπως υπάρχουν κάποιες δεύτερες σκέψεις;

«Είμαι υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας, διότι αυτό είναι προς το συμφέρον της χώρας μας. Είναι μια πολιτική μέσα από την οποία θα αντιμετωπίσουμε πιο αποτελεσματικά τα προβλήματα με τη γειτονική μας χώρα.

Νομίζω ότι είναι ένα μήνυμα στο οποίο συμπίπτουν και τα περισσότερα από τα κόμματα, όπως φάνηκε κατά τη διάρκεια των περισσότερων συναντήσεων που είχα τις ημέρες αυτές. Βεβαίως τα θέματα που υπάρχουν δεν έχουν λυθεί ­ υπάρχουν ακόμη στο τραπέζι ως προβλήματα ­ αλλά ακριβώς θεωρούμε ότι αυτή η προσέγγιση της Τουρκίας θα διευκολύνει την αντιμετώπιση των προβλημάτων».

­ Τα ίδια πράγματα έχουν επαναληφθεί πολλές φορές από διάφορους υπουργούς. Τώρα πιο νεότερο στοιχείο υπάρχει;

«Νομίζω ότι δεν είναι τόσο στατικά τα πράγματα... Εδώ έχουμε μια νέα δυναμική. Αυτό το οποίο δεν μπορούμε να ξεχάσουμε είναι ότι με τα τελευταία γεγονότα δημιουργήθηκε αναπάντεχα, μέσα από μια τραγωδία, μια νέα δυναμική στις σχέσεις μας με την Τουρκία. Η δυναμική αυτή δεν έχει φέρει ακόμη κάποιο συγκεκριμένο αποτέλεσμα στα προβλήματα που έχουμε με την Τουρκία. Είναι όμως μια ιστορική ευκαιρία... Τώρα η κάθε πλευρά θα αποδείξει αν πράγματι έχει καλές προθέσεις. Η Ελλάδα θα το αποδείξει. Βεβαίως θα κριθεί και η Τουρκία. Το πώς θα κριθεί, θα φανεί στην πράξη. Υπάρχουν πολλά περιθώρια πολλών κινήσεων, πολλών δυνατοτήτων που μπορούν να αναδείξουν μια νέα εποχή στις σχέσεις μας. Αλλά θα κριθούμε και οι δύο ­ η Τουρκία σε σχέση με την ευρωπαϊκή της προοπτική.

Θεωρώ ότι η Ελλάδα έχει κάθε λόγο ν' ανοίξει την ευρωπαϊκή προοπτική. Εκεί η Τουρκία θα βρει μπροστά της όχι τα εμπόδια που θα θέσει η Ελλάδα αλλά την υποχρέωση να υιοθετήσει τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Δεν πρόκειται για ζητήματα που θα θέσει η Ελλάδα με στόχο να ανακόψει την πορεία της Τουρκίας. Πρόκειται για ζητήματα τα οποία θα θέτει η Ευρώπη, πρώτον, για να διαμορφώσει μια σταθερή πορεία της Τουρκίας προς την Ευρώπη και, δεύτερον, για να εξασφαλίσει τη σταθερότητα στην περιοχή. Σε αυτά βεβαίως περιλαμβάνονται και οι καλές γειτονικές σχέσεις, η επίλυση του Κυπριακού, τα εσωτερικά προβλήματα, όπως μεταρρυθμίσεις, ανθρώπινα δικαιώματα κ.ο.κ.

Το μήνυμα το δικό μας είναι σαφές: είμαστε έτοιμοι να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βοηθήσουμε την Τουρκία».

Φωτογραφίες: Αντώνης Παπαντωνίου

­ Θα επιμείνω γιατί ακόμη και στη δική σας διατύπωση υπάρχουν πολλά ναι μεν αλλά... Ας πούμε καθαρά αν συμφωνούμε με την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας.

«Εμείς θέλουμε να γίνουμε η ατμομηχανή μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση για την υποβοήθηση της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας. Να τραβήξουμε εμείς μπροστά αυτό το "κάρο" της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας, να πρωτοστατήσουμε στην προσπάθεια αυτή. Από εκεί και πέρα, δεν μπορούν ούτε η Ελλάδα ούτε η Ευρώπη να πάνε μόνες τους πέραν ενός σημείου αν και η Τουρκία δεν είναι έτοιμη να κάνει τα απαραίτητα βήματα σ' ένα χάρτη διαδρομής προς την τελική ένταξή της στην Ευρώπη. Αυτόν τον χάρτη η Ελλάδα θα τον προτείνει για να διευκολυνθεί ακριβώς η Τουρκία. Αλλά βεβαίως ­ το τονίζω και πάλι ­ δεν μπορεί σ' αυτήν τη διαδρομή παρά να αντιμετωπίσει με αποφασιστικότητα τα ζητήματα τα οποία θέτει η Ευρώπη...».

­ Υπάρχει λοιπόν ένα νέο μήνυμα προς τους εταίρους και προς την Αγκυρα;

«Νομίζω ότι αυτό το μήνυμα πρέπει να περάσει και περνάει όλο και περισσότερο σε όλους τους αποδέκτες του· η Ελλάδα είναι εκείνη που μπορεί να είναι η πιο μεγάλη σύμμαχος της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή πορεία της. Η Ελλάδα είναι εκείνη που έχει κάθε συμφέρον από την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. Ταυτόχρονα, η Τουρκία θα πρέπει να αποδείξει ότι είναι σε θέση και έχει τη διάθεση να κάνει τις απαιτούμενες αλλαγές, να αναλάβει τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις που της αναλογούν. Θα πρέπει να έχει και να επιδείξει την πολιτική βούληση να τις αναλάβει. Μόνο έτσι θα ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της πορείας που θέλει να χαράξει.

Στους πρόσφατους σεισμούς οι λαοί των δύο χωρών ξεπέρασαν τις πολιτικές ηγεσίες τους. Εστειλαν ένα μήνυμα: Δουλέψτε για την ειρήνη. Σε αυτό το μήνυμα χρειάζεται να ανταποκριθούμε με θάρρος. Τότε, πράγματι θα έχουμε προσφέρει ουσιαστικά στη σταθερότητα στα Βαλκάνια και στη φιλία των δύο λαών».

­ Μήπως περνάμε από το ένα άκρο στο άλλο; Μήπως τώρα παραβλέπουμε τα προβλήματα που απορρέουν ορισμένες φορές από τη διεθνή συμπεριφορά της Αγκυρας;

«Καθόλου... Σε όλη αυτή τη διαδικασία υπάρχουν διάφορα στάδια νομικής, πολιτικής φύσης που αφορούν τη σχέση Τουρκίας - Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σε αυτό το πλαίσιο δεν μπορεί παρά να υπάρχουν και θέματα τα οποία μας απασχολούν, συγκεκριμένες ευαισθησίες, ιδιαίτερα ελληνικού ενδιαφέροντος, αλλά όχι μόνο. Τα ίδια αυτά θέματα είναι και ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Αν η Τουρκία έλεγε "δεν με ενδιαφέρει η Ευρώπη", πιθανόν όλα αυτά τα θέματα ­ το Κυπριακό, το θέμα της διεθνούς διαιτησίας στο Δικαστήριο της Χάγης, τα ανθρώπινα δικαιώματα κτλ. ­ θα έπαιρναν μια άλλη θέση. Οταν όμως η Τουρκία έρχεται και λέει "εγώ θέλω να γίνω μέλος αυτής της οικογένειας", δεν μπορεί παρά την ίδια στιγμή να δηλώνει "είμαι έτοιμη να αντιμετωπίσω τα θέματα αυτά". Αυτό μπορεί να γίνει αργά ή γρήγορα (καλύτερα βέβαια να είναι γρήγορα), πάντως θα είναι στοιχεία αυτής της διαδρομής και αυτού του χάρτη διαδρομής που έχει μπροστά της. Δεν είναι θέματα με τα οποία επιθυμούμε να την επιβαρύνουμε ­ όπως κατά καιρούς μας κατηγορεί ­ αλλά υποχρεώσεις της που απορρέουν από τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της».

­ Παρ' όλα αυτά μοιάζει σαν να υποχωρήσατε υπό την πίεση που σας άσκησε ο κ. Πάγκαλος και τα στελέχη του ΠαΣοΚ που διαφωνούν με αυτή την πορεία.

«Επαναλαμβάνω, η δική μας πρόταση ήταν η πρόταση την οποία υιοθέτησε ο κ. Πάγκαλος στο άρθρο του. Θα έλεγα μάλιστα πως ο φίλος μου ο Θόδωρος παραβίασε ανοικτές θύρες. Θα διαφωνήσω όμως με τη δαιμονοποίηση και τους χαρακτηρισμούς που χρησιμοποίησε ο κ. Πάγκαλος στον δημόσιο διάλογο, στον οποίο κατέθεσε τις θέσεις του. Θεωρώ μάλιστα ότι η δαιμονοποίηση στην εξωτερική πολιτική ακυρώνει τον ουσιαστικό διάλογο και δημιουργεί ψυχώσεις για το ποιος εκφράζει και ποιος δεν εκφράζει τα συμφέροντα της χώρας. Τα συμφέροντα της χώρας όλοι τα εκφράζουν. Επί της ουσίας πάντως ο κύριος Πάγκαλος ­ και αυτό επιβεβαιώθηκε στη συνάντηση που είχα μαζί του ­ είχε υιοθετήσει ακριβώς αυτά τα οποία είχαμε προτείνει προ μιας εβδομάδος».

­ Τελικά βέβαια, με τον κυκεώνα των δηλώσεων και αντιδηλώσεων, κινδυνεύουμε να συσκοτίσουμε το πραγματικό περιεχόμενο των ελληνικών κινήσεων...

«Οι αποφάσεις μας συνιστούν μια γενναία χειρονομία. Ουσιαστικά η Ελλάδα ήταν αυτή που πρώτη από όλους πήρε την πρωτοβουλία να πει στην Ευρωπαϊκή Ενωση: "Εγώ, που έχω διατηρήσει βέτο απέναντι στην Τουρκία όλα αυτά τα χρόνια, σήμερα λέω να της προσφέρουμε χρήματα". Ταυτόχρονα λέμε στην Αγκυρα: "Τουρκία, θέλουμε να σε βοηθήσουμε σε αυτή την ανθρώπινη τραγωδία". Αυτή την πρωτοβουλία ας μην την αντιμετωπίσουμε μίζερα εμείς οι ίδιοι...

Το θέμα του βέτο δεν είναι επίκαιρο... Δεν ξέρω καν αν θα τεθεί. Και αν τεθεί, εν πάση περιπτώσει, δεν θα ληφθεί κάποια απόφαση. Παραμένουμε στις γνωστές μας θέσεις. Ωστόσο εμείς στην Ελλάδα μπήκαμε σε μια θεολογική συζήτηση για το βέτο με κίνδυνο να αλλοιώσουμε τη δυναμική που περικλείει η πρωτοβουλία μας. Δεν πρέπει να μας καθηλώσουν σε ακινησία οι αδράνειες και οι φοβίες του παρελθόντος γύρω από τα ελληνοτουρκικά. Το επίκαιρο θέμα πράγματι ­ μεταξύ άλλων ­ θα είναι, πρώτον, τι κάνουμε με τους σεισμούς. Η Ελλάδα εκεί έχει ζητήσει από τη Φινλανδία, η οποία έχει την προεδρία της Ενωσης, να εγγράψει το θέμα στην ημερήσια διάταξη. Το ζήτησα με επιστολή μου προς τους ομολόγους μου. Δεύτερον, το μεγάλο θέμα το οποίο θα συζητηθεί είναι ποιες είναι οι βασικές απόψεις γύρω από την πορεία της Τουρκίας στην Ευρώπη ­ όχι σε σχέση με χρηματοδοτήσεις αλλά σε σχέση με την
υποψηφιότητα και την πρόταση που έχουμε κάνει για τον χάρτη της διαδρομής της προς την Ευρωπαϊκή Ενωση».

­ Αυτό το διάστημα γίνατε ο εκφραστής ενός ολόκληρου ρεύματος στην εξωτερική πολιτική. Αυτό πώς θα επηρεάσει τους ηγετικούς στόχους που έχετε θέσει ­ όπως είναι άλλωστε γνωστό... Πιστεύετε ότι σας βοηθάει στο να πετύχετε ή μειώνει τις πιθανότητές σας;

«Εγώ θα έλεγα ότι προσπαθώ πρώτα απ' όλα να υλοποιήσω τις εθνικές μας προτεραιότητες με τον καλύτερο δυνατό τρόπο».

­ Κατά τη γνώμη σας, είναι ίδιος αυτός ο τρόπος με τον παλιό;

«Εγώ είμαι βέβαιος ότι ο κάθε υπουργός έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και τον δικό του τρόπο προσέγγισης των πραγμάτων. Βεβαίως, μέσα στο πλαίσιο στο οποίο λειτουργεί κανείς, έχει πολλές φορές σημαντικά περιθώρια κινήσεων».

­ Είναι, τόσο απλά, θέμα προσωπικών ιδιαιτεροτήτων;

«Η ρευστότητα και οι εξελίξεις στην περιοχή επιτρέπουν τη δυνατότητα πολλών πρωτοβουλιών ή μιας εύκολης αδράνειας. Τα προηγούμενα χρόνια υπήρχε ένας "αμυντικός πατριωτισμός", ο οποίος λειτουργούσε διότι πράγματι στην περιοχή υπήρχε μια τεράστια ανασφάλεια. Ο ρόλος της Ελλάδας κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ήταν τριτεύων και με πολύ λίγα περιθώρια κινήσεων. Βεβαίως, ο Α. Παπανδρέου, ακόμη και σε αυτήν τη δύσκολη εποχή, ανέλαβε (με πολύ ευφυή τρόπο) σειρά από πρωτοβουλίες, ορισμένες φορές με τεράστιο κόστος. Κατόρθωσε όμως να αναδείξει αυτό το οποίο σήμερα μπορούμε μέσα σε μια νέα πραγματικότητα να υλοποιήσουμε ­ έναν "επιθετικό", θα μπορούσε να πει κανείς, πατριωτισμό».

­ Εισάγετε έναν νέο πολιτικό όρο και, αν αντιλαμβάνομαι καλά, θέλετε να δώσετε ένα νέο μήνυμα...

«Ο σκοπός μας δεν είναι να επινοήσουμε όρους. Το ουσιώδες είναι να προβάλλουμε την Ελλάδα θετικά και όχι μόνο μιλώντας για τα προβλήματα, τους φόβους και τις ανασφάλειές μας. Εχουμε πια την ευκαιρία να κάνουμε ένα τολμηρό βήμα, διότι η Ελλάδα πλέον έχει ενδυναμωθεί. Από την εμπειρία μου, επιτρέψτε μου να πω ότι η Ελλάδα αυτήν τη στιγμή αντιμετωπίζεται στα Βαλκάνια ως πρότυπο χώρας, μιας χώρας που κατάφερε να ξεφύγει από τη βαλκανική της μιζέρια και να κάνει άλματα προς μια ευρωπαϊκή - βαλκανική πρόταση. Δεύτερον, σε σχέση με τις αμυντικές μας ικανότητες, έχουμε καταφέρει και διατηρούμε στο ακέραιο την ικανότητα προάσπισης των εθνικών μας συμφερόντων.

Μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση έχουμε ενισχύσει μια λογική πολιτικής ενοποίησης, ασφάλειας, εξωτερικής πολιτικής που ναι μεν δεν έχει ολοκληρωθεί αλλά έχει προωθηθεί σε μεγάλο βαθμό... Μπαίνουμε στην ΟΝΕ και γενικώς έχουμε καταφέρει να λειτουργήσουμε σε ένα άλλο επίπεδο πολιτικής, μέσα σε ευρύτερα διεθνή σχήματα. Μάλιστα θα μπορούσε να πει κανείς ότι η Ελλάδα ωρίμασε πάρα πολύ από τη στιγμή που οι γύρω χώρες άλλαξαν· αισθανθήκαμε μέρος του προβλήματος των Βαλκανίων και σχετικά γρήγορα, αλλά με κάποιες τραυματικές εμπειρίες, κατανοήσαμε ότι μπορούμε να γίνουμε μέρος και της λύσης και να προασπίσουμε τα συμφέροντα ­ και τα δικά μας και των γειτόνων μας ­ σε μια βάση υπέρβασης και δίνοντας στην περιοχή ένα όραμα. Μέσα σε αυτό το όραμα βεβαίως θα αντιμετωπισθούν και τα δικά μας προβλήματα, μέσα από μια διαδικασία συνεχών προσεγγίσεων και μιας επίπονης, σταδιακής, αλλά και ουσιαστικής δουλειάς.

Νομίζω, λοιπόν, ότι αυτή την ανασφάλεια θα πρέπει πια να την ξεπεράσουμε.

Η Ελλάδα ζει σε ένα άλλο επίπεδο, μπορεί να πάρει "επιθετικές" πρωτοβουλίες, μπορεί να κάνει τολμηρά βήματα, μπορεί να ανοίξει μεγάλα θέματα, τα οποία παλαιότερα ίσως να μας δημιουργούσαν την αίσθηση ότι είμαστε εμείς οι υπόλογοι. Πλέον έχουμε προχωρήσει τόσο πολύ, που δεν πρέπει να έχουμε τέτοιους φόβους».

­ Σκόπιμα ή όχι, ξεχάσατε το σκέλος της ερώτησης που αφορά τις ηγετικές φιλοδοξίες σας...

«Ειλικρινά, δεν έχω τέτοιου είδους φιλοδοξίες που υπονοείτε. Η φιλοδοξία μου είναι να συμβάλω, να βοηθήσω... Πολλές φορές και με κόστος και με ρίσκο... Διότι έτσι το έχω φιλοσοφήσει. Ως τρίτη γενιά πολιτικών, με παράδοση στις δημοκρατικές διεκδικήσεις και όχι στη διεκδίκηση θέσεων εξουσίας, θα ήταν ταπεινό εκ μέρους μου να θεωρώ έναν οποιοδήποτε θώκο βασική επιδίωξή μου. Θα έλεγα ότι δεν μου πάει. Μου πάει πολύ περισσότερο εκεί που δουλεύω, εκεί που έχω μια αρμοδιότητα, ένα αντικείμενο δουλειάς, να το προσεγγίζω δημιουργικά και να συμβάλλω σε μια ουσιαστική ώθηση των αντίστοιχων ζητημάτων. Αυτό προσπαθώ να κάνω και αυτό έχει πιθανόν και τα οφέλη τα οποία λέτε, αλλά έχει και πολύ κόστος, το οποίο αν είχα άλλες βλέψεις δεν θα χρειαζόταν καν να το υποστώ».

­ Πώς αισθάνεσθε με όλες αυτές τις εμπειρίες των τελευταίων ημερών ­ θα συνεχίσετε ίδια πορεία; Νιώθετε αισιόδοξος ή μήπως εκτιμάτε ότι το πολιτικό βάρος είναι μεγάλο;

«Θα έλεγα το ακριβώς αντίθετο. Είμαι αποφασισμένος να προχωρήσω. Πάντα βέβαια σεβόμενος τα πλαίσια όλων αυτών των συζητήσεων που κάνω με τα κόμματα... Και θέλω να τονίσω ότι το κάνω αυτό όχι για τυπικούς λόγους, αλλά επειδή σέβομαι τις δημοκρατικές διαδικασίες και ως υπουργός Εξωτερικών. Πιστεύω ότι η συναίνεση είναι πολιτική αξία, δεν είναι δείγμα αδυναμίας. Κάθε φορά που συνομιλώ με τον οποιονδήποτε ομόλογό μου, σε οποιαδήποτε χώρα, θέλω να αισθάνομαι βέβαιος ότι η πολιτική που ακολουθώ έχει την ευρύτερη δυνατή υποστήριξη και συναίνεση. Παράλληλα όμως αυτό δεν αντίκειται ­ αντίθετα, θα έλεγα ότι υποστηρίζει ­ στη δυνατότητα να συνεχίσω και μάλιστα να εντείνω πρωτοβουλίες που πρέπει να παίρνει η Ελλάδα σε όλους τους τομείς μέσα σε αυτά τα πλαίσια.

Οταν εξασφαλίζεται η ευρύτερη δυνατή συναίνεση γύρω από εθνικούς στόχους, νομίζω ότι δίνεται η ευχέρεια σε οποιονδήποτε υπουργό Εξωτερικών πολύ πιο ρηξικέλευθων πρωτοβουλιών με φαντασία, με εφευρετικότητα και με αξιοποίηση νέων στοιχείων στην εξωτερική πολιτική.

Τα νέα στοιχεία είναι πολλά. Μίλησα ήδη για την κοινωνία των πολιτών. Είναι η οικονομική διπλωματία, η πολιτιστική, η περιβαλλοντική διπλωματία... είναι σειρά πραγμάτων τα οποία μπορεί κανείς να δει μέσα από το επικοινωνιακό μέσο της ανοιχτής διπλωματίας και του δημόσιου λόγου, ο οποίος διαμορφώνει συνειδήσεις, περνάει μηνύματα κτλ. Μια εικόνα πολλές φορές έχει διπλάσια μηνύματα να περάσει από ό,τι μια κουβέντα που θα κάνω εγώ με έναν τούρκο ομόλογό μου».

­ Αισθάνεσθε ασφαλής ότι έχετε την κάλυψη του Πρωθυπουργού σε αυτές τις ιδέες;

«Με τον Πρωθυπουργό έχουμε μια πολύ καλή πολιτική και προσωπική σχέση. Λόγω των εξελίξεων έχουμε και πάρα πολύ συχνή επαφή και έτσι η πολιτική που διαμορφώνεται ­ πέραν των καθημερινών τακτικών χειρισμών ­ είναι αποτέλεσμα μιας αμοιβαίας αλληλεπίδρασης. Νιώθω ότι έχω την εμπιστοσύνη και την υποστήριξή του στις κινήσεις που κάνω ως υπουργός Εξωτερικών. Πράγμα το οποίο είναι βεβαίως απολύτως απαραίτητο για να φέρω αποτελεσματικά σε πέρας την αποστολή που μου ανατέθηκε.

Ως κυβέρνηση και ως κόμμα έχουμε στόχο την οικοδόμηση σχέσεων ειρήνης με όλες τις χώρες των Βαλκανίων, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας. Είμαστε ένα μεγάλο πατριωτικό κίνημα που χωρίς αγκυλώσεις και ταμπού παίρνουμε πρωτοβουλίες ειρήνης. Σε αυτή την αντίληψη εξωτερικής πολιτικής ταυτίζομαι απόλυτα με τον Πρωθυπουργό».
 
 
 

ΤΟ ΒΗΜΑ, 05-09-1999
Κωδικός άρθρου: B12688A061