ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΥΟΥΡΓΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ"

Κυριακή 05 Δεκεμβρίου 1999


Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ:

Μετά το Ελσίνκι, όλα διαφορετικά

Ετοιμος για να δώσει τη μάχη της Ελλάδας, μαζί με τον πρωθυπουργό, το Σάββατο στο Ελσίνκι, ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Παπανδρέου καταθέτει στον «ΑτΚ» τις απόψεις του για τα περιθώρια ελιγμών και προσαρμογών στην Σύνοδο Κορυφής που θεωρεiται από τις πιο κρίσιμες για το μελλον της Ευρωπαϊκής  Ενωσης. Με στίχους του Καβάφη η ερώτηση και η απάντηση για τις σχέσεις με τη γειτονική χώρα την επόμενη μέρα...

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στη Σοφία Πακαλίδου

Ο υπουργός, πριν από την αναφορά στα όσα θα συμβούν ή δε θα συμβούν στην πρωτεύουσα της Φινλανδίας,  αναφέρεται στον ελληνισμό της διασποράς, υπογραμμίζει ιδιαίτερα τη σημαντική προσφορά του και τονίζει για το  Συμβούλιο.: Απόδημου Ελληνισμού: «Πιστεύω ότι χρειάζεται να εξελιχθεί ο θεσμός, ώστε να είναι πιο αντιπροσωπευτικός και ευέλικτος για να ενδυναμωθεί ακόμη περισσότερο ο διάλογος μεταξύ του απόδημου
ελληνισμού και του ελλαδικού ελληνισμού».

- Ποιοι είναι οι άξονες της πολιτικής του υπουργείου Εξωτερικών προς τον αυόδημο ελληνισμό; Εχουν διαφοροποιηθεί οι συνθήκες στον κόσμο και επομένως επαναπροσδιορίζονται και οι σχέσεις των αποδήμων με την πατρίδα αλλά και οι δράσεις της πατρίδας προς αυτούς;

- Η ιδέα για την οργάνωση του ελληνισμού της διασποράς και η σύνδεσή του με την Ελλάδα ξεκίνησε από τον Ανδρέα Παπανδρέου και είχα πρόσωπικά την ευκαιρία να δουλέψω γι' αυτήν την ιδέα για πάρα πολλά χρόνια σε πολλές προτάσεις, διεργασίες και νομοθετικό έργο, και τη χαρά ο υφυπουργός Εξωτερικών Γρηγόρης Νιώτης να υλοποιήσει αυτήν την πρωτοβουλία με τη δημιουργία του Συμβούλιου Απόδημου Ελληνισμού.

Η σκέψη είναι να έχουμε μία αμφίδρομη σχέση με τον απόδημο ελληνισμό, όπου εμείς μπορούμε να συμβάλλουμε στη βοήθεια και υποστήριξή τους εκεί όπου διαβιούν, αλλά και εκείνοι να έχουν ουσιαστικό λόγο, συμμετοχή στα ελλαδικά πράγματα. Στα θέματα της ανάπτυξης της Ελλάδας; της εξωτερικής πολιτικής, του ιδιαίτερου πολιτισμού που φέρνουν από κάθε χώρα.

Ετσι, ουσιαστικά, ο ελληνισμός δε θα προσδιορίζεται από σύνορα γεωγραφικά, αλλά από αξίες, κοινά οράματα, στόχους και ένα μόνιμο διάλογο πάνώ σε ιδέες, προτάσεις και ανταλλαγή εμπειριών. Αυτό που έχουμε ως στόχο είναι να ενδυναμώσουμε τους δεσμούς με τη νεολαία της διασποράς, που είναι μια δυναμική γενιά.

Εχουν ενταχθεί στις κοινωνίες που ζούνε και έχουν επιδείξει τεράστια πρόοδο στην επιστήμη, τις επιχειρήσεις, στα ΜΜΕ, στον ακαδημαϊκό χώρο, στον πολιτισμό. Αυτή η δικτύωση, που επιχειρούμε, αναδεικνύεται και στην Γ' Παγκόσμια Συνέλευση του ΣΑΕ, που πραγματοποιείται αυτές τις ημέρες στη Θεσσαλονίκη.

Σε εξέλιξη

- Κύριε Παπανδρέου, μιλήσατε για αμφίδρομη σχέοη. Αυτό επιτυγχάνεται από τις μέχρι τώρα δραστηριότητες του ΣΑΕ;

- 0 θεσμός αυτός είναι σε εξέλιξη. Ξεκίνησε χωρίς να υπάρχει η ανάλογη εμπειρία για ένα τόσο μεγάλο εγχείρημα.

Νομίζω ότι σιγά σιγά αυτή η εμπειρία συλλέγεται από τους πρωτοπόρους του ΣΑΕ και ένας από αυτούς είναι ο πρόεδρος Ανδρέας Αθενς, αλλά και από τη γενική γραμματεία απόδημου ελληνισμού. Η εμπειρία αυτή μας βοηθάει να κάνουμε συνεχώς τροποποιήσεις για να εξελιχθεί ο θεσμός, ώστε να είναι πιο αντιπροσωπευτικός. Σε πολλές χώρες ο ελληνισμός δεν είναι οργανωμένος σε κοινότητες.

Επίσης πολλές προσωπικότητες ελληνικής καταγωγής δεν είναι οργανωμένες σε ελληνικούς θεσμούς και επιθυμούν να μετάσχουν στο ΣΑΕ. Γι' αυτό αναδεικνύουμε τα παγκό-σμια συνέδρια του ελληνισμού, όπου μετέχουν προσωπικότητες που δεν είναι οργανωμένες σε δίκτυα. Σε ό,τι αφορά στο έργο του ΣΑΕ, είναι θετική η αποτίμηση. Υπάρχει συσπείρωση του ελληνισμού.

Πιστεύω όμως ότι χρειάζεται να εξελιχθεί ώστε να είναι πιο αντιπρο-σωπευτικό και ευέλικτο, να ενδυναμωθεί ακόμη περισσότερο ο διάλογος μεταξύ του απόδημου ελληνισμού και του ελλαδικού ελληνισμού. 

Οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις

- Με ποιον τρόπο μπορεί η ομο-γένεια να βοηθήσει την Ελλάδα; Βλέπουμε στις ΗΠΑ να δραστηριοποιείται  ιδιαίτερα το ελληνοα-μερικανικό λόμπι. Μπορεί να αναπτυχθεί ένας τέτοιος μηχανισμός ανά τον κόσμο;

- Κοιτάξτε, αυτός είναι ένας από τους στόχους μας. Εκτός από το γενικό γραμματέα απόδημου ελληνισμού, τον κ. Δημήτρη Δόλλη, αυτόν το στόχο έχει και ο προηγούμενος; ο κ. Σταύρος - Λαμπρινίδης, ο οποίος ως πρέσβης έχει εντεταλμένο ρόλο να συμβάλλει στην ανάπτυξη των λόμπι σε διάφορες χώρες.

Ηδη όμως ο ελληνισμός της διασποράς σε πάρα πολλές χώρες δραστηριοποιείται. Δεν είναι μόνο στην Αμερική. Στην Αυστραλία υπάρχει έντονη δράση του ελληνιομού σε ζήτήματα που αφορούν στην εθνική μας πολιτική, στον τομέα της ενημέρωσης της κοινής γνώμης και των πολιτικών.

Το ίδιο συμβαίνει και στον Καναδά. Υπάρχει και εκεί οργάνωση του ελληνισμού και είναι μάλιστα πολύ αποδοτική. Αλλά και σ' άλλες χώρες, όπως είναι η Γερμανία καί η Σουηδία. Οι Ελλήνες παίζουν σημαντικό ρόλο στην πολιτική. Η φωνή τους ακούγεται. Είναι παράγοντες υποβοήθησής των ελληνικών θέσεων. 0 κ. Δόλλης ήταν προεδρεύων στην Παγκόσμια Διακοινοβουλευτική Ενωση των ομογενών, που επίσης διαδραματίζει ένα σημαντικό ρόλο.

Για να σας δώσω ένα παράδειγμα, υπάρχει μία συστηματική προσπάθεια από πάρα πολλούς Ελληνες της διασποράς; ιδιαίτερα στον Καναδά, να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα του πυρηνικού σταθμού που θέλει να εγκαταστήσει στο Ακουγιού η Τουρκία.

- Εiστε αιστόδοξος για την υα-ρουσία του ελληνισμού στο νέο κόσμο που διαμορφώνεται;

0 ελληνισμός πάντα κερδίζει, όταν ανοίγεται στον κόσμο. Μπαίνει σε διάλογο με άλλους πολιτισμούς. Αλλωστε αυτή είναι η αρχαία ελληνική παράδοση. Βλέπουμε ότι ο ελληνισμός αναπτύχθηκε όχι μέσα σε ένα δοκιμαστικό σωλήνα, απομονωμένος από τον υπόλοιπο κόσμο.

Αντίθετα, η επαφή που είχε με άλλους πολιτισμούς, επέτρεψε να αφομοιώσει τα πιο ενδιαφέροντα σημεία τους και να τα μεταφέρει στο δικό του πολιτισμό. Και σήμερα ακόμη, ο ελληνικός πολιτισμός αποτελεί πηγή έμπνευσης για   συγχρονα κράτη.

Το ίδιο μπορεί να επιτύχει και ο εντός των συνόρων ελληνισμός σε σχέση με τα Βαλκάνια, την Τουρκία, με τις Αραβικές χώρες, ακόμα και με την Ευρώπη.

Εχει πολλά να προσφέρει, εφόσον ανοίξει ένας ουσιαστικός διάλογος σε αυτό που αποκαλούμε «διπλωματία του πολίτη». 0 απόδημος ελληνισμός έχει ανθίσει όπου έχει βρεθεί στα ξένα. Αφομοιώνοντας τους άλλους πολιτισμούς και δίνοντάς τους στοιχεία από τον ελληνικό πολιτισμό, κρατώντας τις ρίζες και τις παραδόσεις.

Αυτό δείχνει ότι ο Ελληνας ανθεί μέσα στην πολυπλοκότητα και τον πολυπολιτισμό και επειδή μπορεί να είμαστε ένας λαός που είναι ένδοξος με μια μεγάλη ιστορία, αλλά αριθμητικά πάρα πολύ μικρός, είμαστε οι πρώτοι που στην εξωτερική μας πολιτική παλεύουμε για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ακολουθώντας τον Καβάφη

- Κύριε υπουργέ, ο Καβάφης σ' ένα ποίημά του μίλησε για το μεγάλο ναι και το μεγάλο όχι. Σε λίγο στο Ελσίνκι θα θείτε να λάβετε μία πολύ κρίσιμη απόφαση για τα εθνικά μας θέματα. Πιστεύετε, όποια κι αν είναι αυτή η απάντηση, ότι θα διαμορφώσει νέα δεδομένα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις;

- Είναι σίγουρο. Οποία κι αν είναι η απάντηση, θα είναι μεγάλη. Είμαστε έτοιμοι να λάβουμε τις αποφάσεις μας και να πάρουμε τις ευθύνες μας.

Η Ελλάδά έχει πει ότι είναι υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας. Θέλει να συμβάλει σε μία τέτοια διαδικασία, γιατί θε-ωρεί ότι είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας, της Κύπρου, αλλά και του ίδιου του τουρκικού λαού που μέσα σ' ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο, υπάρχουν περισσότερες πιθα-νότητες να ανθίσουν δημοκρατικές διαδικασίες και ειρηνικές σχέσεις μεταξύ των λαών και των κρατών.

Αυτό είναι κάτι που σαφώς έχουμε διαβλέψει και εκτιμήσει και γι' αυτό προωθούμε τήν ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας: Η συγκεκριμένη υιτόψηφιότήτα συνδέεται μ' ένα συγκεκριμένο πλαίσιο που θεωρούμε ότι πρέπει να υιοθετήσει ιη ΕΕ ώστε η υποψηφιότητα αυτή να είναι ουσιαστική. Να διασφαλίσουμε αυτήν την πορεία. Να μην είναι απλώς ότι βάζουμε την Τουρκία σ' έναν κατάλογο και τε-λείωσε, αλλά να είναι μία ενεργή σχέση ΕΕ -
Τουρκίας. Την προσπάθεια να προχωρήσει στα απαραίτητα βήματα, ώστε πράγματι να ενσωματώσει ευρωπαϊκές λογικές και αξίες.

Σ' αυτό θέλουμε και εμείς - η Ελλάδα - να παίξουμε πρωτοπορια κό ρόλο. Εάν η ΕΕ δεν είναι έτοiμη να αναλάβει αυτές τις δεσμεύσεις και αυτές τις ευθύνες, εμείς θα πούμε το μεγάλο όχι. 

Αν είναι έτοιμη, και στο Ελσίνκι οι ανησυχίες μας ενσωματω-θούν στα τελικά συμπεράσματα; θα πούμε το μεγάλο ναι.

- Πάντως μετά το Ελσίνκι δε θα είναι ίδια τα πράγ ατα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

- Αυτό είναι σίγουρο.

Το κλίμα

- Πώς θα χαρακτηρίζατε το κλίμα που έχει διαμορφωθεί στην Ευρώπη αναφορικά με τις ελληνικές θέσεις;

Υπαρχει όσο ποτέ άλλοτε μια κατανόηση και θα έλεγα αποδοχή των ελληνικών θέσεων. Επί του πρακτέου, αυτό θα το διαπιστώσουμε όταν δούμε τα τελικά κείμενα στο Ελσίνκι και δούμε και τις τελικές αντιδράσεις των εταίρων μας. 

Εάν δηλαδή, τελικά, αποδέχονται τις ελληνικές θέσεις ή εάν δεν τις αποδέχονται, οπότε πια και εμείς θα είμαστε αναγκασμένοι να μη συμφωνήσουμε στις δικές τους προτάσεις.