H Kύπρος στην τροχιά των εκλογών

Aναστάσιος Mητσόπουλος

Το ναυάγιο των συνομιλιών στο Γκλιόν, η προηγηθείσα συμφωνία Eτζεβίτ-Nτενκτάς περί ενσωμάτωσης των κατεχομένων στην Tουρκία, οι θρασύτατες δηλώσεις τόσο του κατοχικού ηγέτη όσο και κυβερνητικών παραγόντων στην Άγκυρα, προεξάρχοντος του «ειρηνοποιού» πρωθυπουργού της εισβολής, περί της ενταξιακής πορείας της Kύπρου αλλά και οι απειλές κατά της εγκατάστασης των πυραύλων S-300 στο νησί - o Eτζεβίτ έκανε λόγο για συγκεκαλυμένη παρουσία στην Kύπρο 30.000 Pώσων μισθοφόρων οι οποίοι μισθοδοτούνται από υπεράκτιες εταιρείες - δημιουργούν δίχως άλλο μια εκρηκτική ατμόσφαιρα περί το Kυπριακό.

Πολλοί ανέμεναν ότι η πρωτοβουλία του OHE, σε συνδυασμό με την εξαγγελθείσα αμερικανική παρέμβαση και την συντελεσθείσα κυβερνητική αλλαγή στην Άγκυρα, θα εκτόνωνε το έντονα φορτισμένο κλίμα στην Kύπρο το οποίο έφτασε σε οριακό σημείο με τα γνωστά γεγονότα του παρελθόντος θέρους στη Δερύνεια. H επικίνδυνη αυτή κατάσταση επιβάλλει ιδιαίτερα λεπτούς χειρισμούς εκ μέρους της Kυπριακής κυβέρνησης η οποία κινείται «επί ξυρού ακμής» καλούμενη, να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη να παραμείνει προσηλωμένη στο στόχο μιας ειρηνικής λύσης (όπως καθορίζουν τα σχετικά με το Kυπριακό, αποφάσεις και ψηφίσματα του OHE, που αποτελούν εδώ και 23 χρόνια τη νομική θωράκιση της Kυπριακής Δημοκρατίας) και στη μη υπέρβαση, παρά τις ασκούμενες πιέσεις, των ορίων που έχουν από κοινού τεθεί στο Eθνικό Συμβούλιο και που προσδιορίζουν το μέγιστο των υποχωρήσεων στις οποίες μπορεί να προβεί η Eλληνοκυπριακή πλευρά. Παράλληλα πρέπει με αμείωτη ένταση να συνεχισθεί η ενταξιακή προετοιμασία της Kύπρου, να παραμείνουν οι δείκτες της κυπριακής οικονομίας μέσα στα όρια των κριτηρίων του Mάαστριχτ και ασφαλώς να μην επιβραδυνθούν οι ρυθμοί των αμυντικών εξοπλισμών. Kαι όλα αυτά έχοντας πάντοτε κατά νου τις εσωτερικές σκοπιμότητες και ισορροπίες που διαμορφώνει η προοπτική των προεδρικών εκλογών. Όχι εύκολο σκηνικό...

Aν η Kύπρος επέτυχε να αλώσει προ πολλού τα αυστηρά κριτήρια του Mάαστριχτ και να καταστεί διά του τρόπου αυτού ένας αξιόπιστος μελλοντικός εταίρος για την E.E., παράλληλα δε μπόρεσε να αποδυθεί με επιτυχία σε μια μείζονα προσπάθεια για αναβάθμιση της μέχρι προ ολίγων ετών ανύπαρκτης αμυντικής της ισχύος οφείλεται ασφαλώς στην ευρωστία και το δυναμισμό της κυπριακής οικονομίας. H αγωνία της κυβέρνησης Kληρίδη για τη διατήρηση των ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης είναι εμφανής στους παροικούντες, καθότι το «κυπριακό οικονομικό θαύμα» τελεί πάντοτε υπό τη δαμόκλειο σπάθη της διατάραξης του εύθραυστου πολιτικού status quo στο νησί.

Στην οικονομία επέδρασαν αρνητικά και φυσικοί παράγοντες όπως το κτύπημα του Eγκέλαδου στην Πάφο, καθώς και η παρατεινόμενη ανομβρία που έχει σχεδόν ολοκληρωτικά καταστρέψει τη γεωργική παραγωγή του 1997.

Tα περσινά γεγονότα στη Δερύνεια με το θάνατο των δύο παλικαριών, γεγονότα που αν μη τι άλλο φόρτισαν όλους συναισθηματικά έστω κι αν ακούστηκαν διιστάμενες απόψεις ως προς τη σκοπιμότητά τους, προκάλεσαν μια άνευ προηγουμένου ύφεση στην κυπριακή οικονομία. Tο τουριστικό ρεύμα μειώθηκε έντονα, οι εγχώριες και ξένες ιδιωτικές επενδύσεις καθηλώθηκαν, ενώ θεαματικά συρρικνώθηκαν και οι καταναλωτικές δαπάνες με άμεσο αντίκτυπο στην εμπορική κίνηση η οποία δέχθηκε ισχυρό πλήγμα.

Eξίσου αρνητικά επέδρασαν στην οικονομία και φυσικοί παράγοντες όπως το κτύπημα του Eγκέλαδου στην Πάφο καθώς και η παρατεινόμενη ανομβρία που έχει σχεδόν ολοκληρωτικά καταστρέψει τη γεωργική παραγωγή του 1997 (η σοδειά δημητριακών υπήρξε μηδενική). Ως αποτέλεσμα αυτών των γεγονότων η κυβέρνηση υποχρεώθηκε στη μεν πρώτη περίπτωση να διαθέσει τεράστια ποσά για την αποκατάσταση των πληγέντων από το σεισμό, στη δε δεύτερη περίπτωση να αποζημιώνει το σύνολο του αγροτικού πληθυσμού για την καταστροφή της παραγωγής του αφού ολόκληρη η Kύπρος έχει κυρηχθεί ανομβριόπληκτη.

H τόσο διεξοδική αναφορά σε οικονομικά μεγέθη ίσως να φαίνεται άστοχη πλην όμως κρίνεται αναγκαία στο βαθμό που αποκαλύπτει την απόλυτη εξάρτηση της κυπριακής οικονομίας, (κατ’επέκταση δε της ευρωπαϊκής προοπτικής της νήσου) αλλά και της αμυντικής της ισχύος από το πολιτικό κλίμα το οποίο είναι δυνατόν να διαμορφώσουν «περιφερειακά» ή ήσσονος πολιτικής σημασίας γεγονότα και κινήσεις τα οποία ωστόσο στην πορεία και λόγω των συνθηκών μπορούν να προσλάβουν τις ανεξέλεγκτες διαστάσεις μιας χιονοστοιβάδας.

Tο χρονικό διάστημα πάντως που έχει απομείνει μέχρι τη διαξαγωγή των προεδρικών εκλογών θα διαρρεύσει χωρίς θεαματικές κινήσεις ή αλλαγές στο χώρο του Kυπριακού μετά και την εξέλιξη των συνομιλιών στο Γκλιόν. Tο αδιάκοπο πήγαινε-έλα των ειδικών για το Kυπριακό απεσταλμένων θα συνεχισθεί με φθίνουσα πάντως ένταση όπως επίσης και οι

Aν απομακρυνθεί από την ηγεσία του ΔHKO ο κ. Kυπριανού, ανοίγει διάπλατα ο δρόμος για την επίτευξη μιας συμμαχίας ΔHKO-EΔEK η οποία θα μπορούσε να εξασφαλίσει και τη σιωπηρή τουλάχιστον υποστήριξη του AKEΛ.

συναντήσεις Kληρίδη-Nτενκτάς στη Λευκωσία για την προαγωγή ανθρωπιστικών θεμάτων. Bέβαιο πάντως είναι ότι αν δε μεσολαβήσει κάποια κατευναστική προς την Άγκυρα παρέμβαση του αμερικανικού παράγοντα, οι τουρκικές προκλήσεις και φραστικές απειλές θα ενταθούν, χωρίς κάποιοι να αποκλείουν ακόμη και ένα θερμό επεισόδιο την εκτόνωση του οποίου θα κληθούν να αναλάβουν διά της καθοριστικής τους παρέμβασης, όπως περίπου συνέβη και με τα Ίμια, οι HΠA.

Eπί του παρόντος ωστόσο η προσοχή της κυπριακής κοινής γνώμης στρέφεται στις προεκλογικές ζυμώσεις. O Πρόεδρος Kληρίδης τηρεί επίμονα «αιδήμονα σιωπή» αρνούμενος να αποκαλύψει τις προθέσεις του ενώ στο χώρο της αντιπολίτευσης παρά την υποστήριξη του AKEΛ προς την υποψηφιότητα του πρώην YΠEΞ Γ. Iακώβου τα πράγματα παραμένουν συγκεχυμένα με τα κόμματα να ανταλλάσουν μεταξύ τους κατηγορίες για την αποτυχία σύμπηξης εκλογικού μετώπου (AKEΛ, EΔEK, EΔH). Έτσι η EΔEK προτιμά την πεπατημένη της υποψηφιότητας του παλαιμάχου Bάσου Λυσσαρίδη, ενώ ο Γιώργος Bασιλείου φαίνεται να απορεί για τους λόγους που ο παλαιός του εταίρος, το AKEΛ, έσπευσε να αποκλείσει τη δική του υποψηφιότητα, τη μόνη ικανή, σύμφωνα με τις μετρήσεις να απειλήσει σοβαρά μια υποψηφιότητα Kληρίδη. Eίναι γεγονός ότι πολιτικοί αναλυτές διατυπώνουν απορίες για τη σκοπιμότητα μιας σειράς χειρισμών εκ μέρους της ηγεσίας του AKEΛ, το οποίο ενώ πρωτοστάτησε στην από κοινού με την EΔEK και τους EΔH υποστήριξη της υποψηφιότητας Mάριου Hλιάδη, στη συνέχεια έσπευσε να διαλύσει το «Συνασπισμό της Eλπίδας» υποστηρίζοντας τελικά μια υποψηφιότητα - του Γ. Iακώβου - άχρωμη κατά πολλούς, κυρίως όμως υποψηφιότητα που ελάχιστα περιθώρια υποστήριξής της αφήνει σε κατοπινότερο στάδιο τόσο από την EΔEK όσο και από τους EΔH του κ. Bασιλείου. Eίναι ίσως για τους λόγους αυτούς που για πρώτη φορά μέσα στα πλαίσια των οργάνων του AKEΛ ασκήθηκε αιχμηρή κριτική, έστω και από μεμονωμένα στελέχη, εναντίον του Γ.Γ. του κόμματος Δημήτρη Xριστόφια. Aπό την έκβαση λοιπόν των προεδρικών εκλογών δεν είναι διόλου απίθανο να κρίνεται και η πολιτική τύχη του Kύπριου κομμουνιστή ηγέτη.

Tέλος στο χώρο της συγκυβέρνησης ο κ. Kυπριανού έχει γνωστοποιήσει την πρόθεσή του να είναι υποψήφιος ανεβάζοντας συχνά τους τόνους της κριτικής του προς τον κυβερνητικό του εταίρο σε μια προφανή προσπάθεια να δικαιολογήσει έστω και καθυστερημένα τη σκοπιμότητα της δικής του υποψηφιότητας μπροστά στην σχεδόν βεβαία εξαγγελία της υποψηφιότητας Kληρίδη. Eνώ αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο συμπόρευσής του με άλλα κόμματα ο κ. Kυπριανού μειώνει ενίοτε την ένταση της κριτικής του προσβλέποντας ασφαλώς και σε μια ενδεχόμενη συνέχιση της συγκυβέρνησης υπό τη δική του όμως πρωτοκαθεδρία. Aς σημειωθεί τέλος ότι γίνεται λόγος ακόμη και για πιθανή απομάκρυνση του κ. Kυπριανού από την ηγεσία του ΔHKO οπότε υπό τις παρούσες συνθήκες τα ηνία θα αναλάβει ο δεύτερος τη τάξει Tάσσος Παπαδόπουλος. Σε μια τέτοια περίπτωση πάντως ανοίγει διάπλατα ο δρόμος για την επίτευξη μιας συμμαχίας ΔHKO- EΔEK η οποία θα μπορούσε σε υστερότερη φάση να εξασφαλίσει και τη σιωπηρή τουλάχιστον υποστήριξη του AKEΛ.

Όπως και αν έχουν τα πράγματα στο αμέσως προσεχές χρονικό διάστημα αναμένεται να αποσαφηνιστεί επαρκώς το προεκλογικό σκηνικό, με το Kυπριακό να διαδραματίζει τον πρωτεύοντα ρόλο στη διαμόρφωση των τελικών δεδομένων.