Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΩΝ ΘΗΣΑΥΡΩΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

Η Θεσσαλονίκη, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 1997, θα φιλοξενήσει για 5 μήνες στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, τη μοναδική στον κόσμο Έκθεση Κειμηλίων του Αγίου Όρους.

Η Έκθεση αυτή θα είναι, ίσως, το μεγαλύτερο γεγονός του 1997 από πνευματική, επιστημονική και καλλιτεχνική άποψη. Για τον Ελληνισμό μέσα και έξω από τα όρια του Ελληνικού Κράτους, για το γυναικείο κοινό που δε μπορεί από το 'άβατον' να επισκεφθεί τα Αθωνικά μοναστήρια και για τους Ορθοδόξους όλου του κόσμου, η μεταφορά ενός μέρους αυτού του ζωντανού μνημείου του Ορθόδοξου Μοναχισμού στη Θεσσαλονίκη, αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία επικοινωνίας με την παράδοση, το παρόν και το μέλλον ενός ανεπανάληπτου φαινόμενου της πολιτιστικής και θρησκευτικής μας ζωής.

Η Έκθεση Θησαυρών του Αγίου Όρους θα αναπτυχθεί σε 16 αίθουσες του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης, συνολικής επιφάνειας 1600 τετραγωνικών μέτρων και θα περιλαμβάνει τέσσερις βασικές ενότητες:

• Του φυσικού περιβάλλοντος
• Του δομημένου περιβάλλοντος
• Του καθημερινού βίου και της λατρείας
• Των κειμηλιακών θησαυρών

το παρθένο και μοναδικής ομορφιάς φυσικό περιβάλλον του Όρους

Μέσα σ΄ αυτό το προφυλαγμένο περιβάλλον εξαιρετικοί τεχνίτες δημιούργησαν αρχιτεκτονικές κατασκευές, που στεγάζουν με ασφάλεια και λειτουργικότητα την καθημερινή κοινή ζωή και λατρεία. Τα αρχικά οχυρά κτίσματα αποτέλεσαν το πρώτο περίγραμμα για τη δημιουργία των κατοπινών σύνθετων οικιστικών συγκροτημάτων.

Η αρχιτεκτονική του Αγίου Όρους, που ικανοποίησε τέλεια τις ανάγκες των μοναχών, προσέφερε αξιόλογες κατασκευαστικές λύσεις και έδωσε σημαντικά αισθητικά αποτελέσματα, θα αποτελέσει επίσης τμήμα της μεγάλης έκθεσης.

Αλλά και η μοναστική ζωή, όπως βιώνεται μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον θα περιληφθεί στα θέματα της διοργάνωσης: Η μέρα του μοναχού στο καθολικό, τη σκήτη και το κελί, με το ναό, τα έθιμα και οι κανόνες συμπεριφοράς.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα έχει το κειμηλιακό μέρος της Έκθεσης. Το Άγιον Όρος διαφυλάσσει έργα μνημειακής ζωγραφικής σε επιφάνειες 100.000 τ.μ., περισσότερες από 15.000 φορητές εικόνες, συλλογή εικονογραφημένων και μη χειρογράφων, 14.000 πολυάριθμα μικροτεχνήματα, κεντήματα, ξυλόγλυπτα και λιθόγλυπτα, χαλκογραφίες, φωτογραφίες, σφραγίδες, κεραμικά αλλά και ύμνους - έργα γραπτού λόγου ή άλλα παλαίτυπα και έγγραφα. Ακόμη τη διαχρονική αυτή συλλογή συμπληρώνουν σκεύη ή άλλα χρειώδη, λειτουργικά και εκκλησιαστικά αντικείμενα, όργανα και εργαλεία εργαστηρίων, εξοπλισμός και έπιπλα χώρων και εγκαταστάσεων, που διασώζονται στον Άθω και τα καθιδρύματά του.

Η Έκθεση, για την οποία εργάζονται ήδη πλήθος ειδικοί επιστήμονες, θα αποτελέσει μια πρωτόγνωρη για τα έως τώρα δεδομένα παρουσίαση, Ενδεικτικά, 589 ιερά κα ιστορικά κειμήλια, από τον 10ο αιώνα μέχρι σήμερα, θα εκτεθούν καλύπτοντας τον πνευματικό βίο και την καλλιτεχνική δημιουργία του Άθω. Η τελική ιδέα για τον τρόπο παρουσίασης της Έκθεσης θα βασίζεται σε εμπεριστατωμένης μουσειολογική μελέτη.

Ιδιαίτερη σημασία θα δοθεί στην αποφυγή της μεθόδου της απλής παράθεσης αντικειμένων. Θα επιχειρηθεί, αντίθετα, η δημιουργία ενός περιβάλλοντος οικείου στον προσκυνητή του Άθω, που θα είναι λιτό αλλά και θα έχει εξοπλισθεί με όλα τα απαραίτητα στοιχεία για την καλύτερη ανάδειξη των θεμάτων.

Η Έκθεση θα συνοδεύεται, φυσικά, και από μνημειώδεις εκδόσεις του Οργανισμού Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, που θα καλύπτουν όλο το φάσμα των θεμάτων της και θα αποτελέσουν πολύτιμη παρακαταθήκη για το μέλλον. Η διοργάνωση της Έκθεσης Θησαυρών του Αγίου Όρους στη Θεσσαλονίκη, πραγματοποιείται σε μία περίοδο αυξημένου διεθνούς ενδιαφέροντος για το Βυζαντινό Πολιτισμό.

Φιλοδοξία του Οργανισμού είναι να μεταφέρει μια απόλυτα πιστή εικόνα του μοναδικού αυτού πολιτισμικού χώρου στους χιλιάδες επισκέπτες, που προβλέπεται να κατακλύσουν τις αίθουσες του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης, για να επωφεληθούν της μοναδικής αυτής ευκαιρίας και να επικοινωνήσουν ουσιαστικά και σε βάθος με τον ανεκτίμητο πλούτο της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού που φυλάσσεται στο 'Περιβόλι της Παναγιάς'.