ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ

 ΣΤΟ ΙΣΠΑΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "EL PAIS"

Κυριακή. 3, Οκτωβρίου 1999

---

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ .  ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

"Η Τουρκία είναι ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα, όχι ελληνικό"

Του Λουίς Πράδος, Νέα Υόρκη
 

«Γιος και εγγονός Πρωθυπουργού, ο 47χρονος Γιώργος Παπανδρέου έχει στα χέρια του την ευκαιρία να ξαναγράψει τα βιβλία ιστορίας, να πρωταγωνιστήσει στη συμφιλίωση της Ελλάδας με τον παλιό της εχθρό, την Τουρκία. Ο Γ. Παπανδρέου, ίσως ο πιο δημοφιλής Έλληνας πολιτικός σήμερα, ανέλαβε την αρχηγία της ελληνικής διπλωματίας μετά την εξ αιτίας του θορυβώδους εθνικού σκανδάλου που σήμανε η σύλληψη του Κούρδου ηγέτη, Α. Οτσαλάν, από τις τουρκικές δυνάμεις πτώση του Θεόδωρου Πάγκαλου. Από τη στιγμή αυτή επικέντρωσε όλη την ενεργητικότητά του στον αναπροσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής της χώρας του, κερδίζοντας τόσο την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων εταίρων του -συμπεριλαμβανομένου και του πολέμου στο Κοσσυφοπέδιo- αλλά, ταυτόχρονα, απεμπλέκοντας και τις σχέσεις με την Τουρκία, το νατοϊκό αντίπαλο».

«H πολιτική του είχε μια απρόσμενη στήριξη: το κύμα αλληλεγγύης που δημιουργήθηκε μεταξύ των δύο χωρών μετά τους πρόσφατους σεισμούς. H Ελλάδα ήρε το βέτο της στην ευρωπαϊκή χρηματοδοτική βοήθεια προς την Άγκυρα και άνοιξε το δρόμο στην τουρκική υποψηφιότητα στην Ε.Ε. Άρχισε, έτσι, μια διπλωματική δραστηριότητα το προτελευταίο σκηνικό της οποίας αποτέλεσε η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ μ’ όλα τα χαρτιά πάνω στο τραπέζι: Η Κύπρος, οι διαφιλονικίες για τα νησιά του Αιγαίου και, εν γένει, η ασφάλεια ολόκληρης της Ανατολικής Μεσογείου. Ένα νέο διεθνές πλαίσιο στο οποίο o Παπανδρέου -που σήμερα επισκέπτεται την Κων/πολη- ένα πράγμα έχει ξεκάθαρο: ότι η δημιουργία σταθερότητας στην περιοχή είναι ζωτικής σημασίας για την Ελλάδα».

Ερώτηση:  Έπαυσε η Τουρκία να αποτελεί απειλή για την Ελλάδα;

Απάντηση: Ευελπιστούμε ότι τα τελευταία γεγονότα, που απέδειξαν την αλληλεγγύη μεταξύ των δύο λαών, να αποτελέσουν, επίσης, την αρχή ενός διαλόγου επί διαφόρων θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος και να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε την εποχή της αντιπαράθεσης.

Ερώτηση: Η Ελλάδα είπε ότι θα δώσει στην Τουρκία ένα «χάρτη διαδρομής» για την μελλοντική ένταξή της στην Ε.Ε.. Σε τι συνίσταται;

Απάντηση: Πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρξει μια υπεύθυνη δέσμευση και από τις δύο πλευρές. Το πότε θα φθάσει η Τουρκία να είναι υποψήφια, δεν είναι εύκολο ζήτημα. Όλη η διαδικασία για την απόκτηση του καθεστώτος υποψήφιας χώρας συνίσταται στην πρόοδο στις σχέσεις που συνεπάγονται τα ζητήματα της Ε.Ε. και στην ανάληψη της ευθύνης της προετοιμασίας για τις διαπραγματεύσεις. Δηλαδή, συνίσταται στο να είναι κάποιος ικανός να εκπληρώσει τα κριτήρια που η Ε.Ε. όρισε προκειμένου η σταθερότητα, η δημοκρατία και η ευημερία να ανθίσουν στην Ευρώπη. Όλα αυτά, βέβαια, έχουν σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα, με τους δημοκρατικούς θεσμούς, με τις καλές σχέσεις με τις γειτονικές χώρες, την αντιμετώπιση των προβλημάτων με νόμιμα και ειρηνικά μέσα και όχι με στρατιωτικά. Και εφ’ όσον αυτά εφαρμόζονται σ’ όλες τις λοιπές υποψήφιες χώρες, θα εφαρμοσθούν και για την Τουρκία Αυτό εννοούμε ως «χάρτη διαδρομής» o οποίος σημαίνει διάλογο με την Τουρκία κατά την περίοδο που μεσολαβεί μεταξύ της υποψηφιότητάς της στην Ε.Ε. και την έναρξη των διαπραγματεύσεων.

Ερώτηση: Τι επιπτώσεις θα υπάρξουν για την Κύπρο; Γίνεται λόγος για ένα νέο αμερικανικό σχέδιο για το νησί.

Απάντηση: Δεν είδα το αμερικανικό σχέδιο. Διάβασα γι’ αυτό στις εφημερίδες και συνεπώς, μου εrvαι δύσκολο να αποφανθώ. Είναι γεγονός όμως, ότι δίνεται μία νέα ώθηση από τις ΗΠΑ και τις ευρωπαϊκές χώρες την οποία καλωσορίζουμε, διότι πιστεύουμε ότι στο ευρωπαϊκό πλαίσιο δεν μπορούμε να συνεχίζουμε να διαιρούμε πόλεις με τείχη του Βερολίνου, της Λευκωσίας στην προκειμένη περίπτωση. Πιστεύω ότι εφ’ όσον Έλληνες και Τούρκοι μπορούν εύκολα να ζήσουν μαζί στην Ευρώπη του αύριο, γιατί να μην αρχίσουμε από την Κύπρο όπου ζούμε πόρτα με πόρτα; Πέρασαν 25 χρόνια, υπάρχει μια νέα γενιά πολιτών τόσο στην ελληνοκυπριακή όσο και στην τουρκοκυπριακή κοινότητα… Έχουμε μια ιστορική ευκαιρία που δεν μπορούμε να χάσουμε. Δεν ξέρω αν θα έχει επιτυχία. Όμως, δεν πρέπει να την αφήσουμε ανεκμετάλλευτη.

Ερώτηση: Θα γίνουμε θεατές μιας διαδικασίας συμφιλίωσης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, όπως αυτή μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο;

Απάντηση: Πιστεύω πως ναι. Αυτό που έκαναν η Γαλλία και η Γερμανία ήταν, για την εποχή εκείνη, ένα μεγάλο κατόρθωμα που σήμερα φαίνεται ως κάτι φυσιολογικό. Για εκείνη την εποχή αυτό ήταν, κατά κάποιο τρόπο, ένα δείγμα της πίστης αμφοτέρων. Είναι κάτι στο οποίο θα μπορούσαν να οδηγηθούν και η Ελλάδα με την Τουρκία.

Ερώτηση:  Το άνοιγμα προς την Τουρκία μήπως υπαγορεύεται από το φόβο της Ελλάδας μην απομονωθεί στην Ευρώπη; Μήπως την ανάγκη φιλοτιμία ποιείτε;

Απάντηση: Αυτό δεν μας απασχολεί. Η μεγαλύτερη ανησυχία μας είναι ότι θέλουμε να ζήσουμε ειρηνικά στην περιοχή. Θέλουμε οι γείτονές μας να γίνουν Ευρωπαίοι μ’ όλη τη σημασία της λέξης, κι όχι μόνο ονομαστικά, να γίνουν δημοκρατικοί και να ευημερήσουν. Μιλούμε για προσπάθεια ενσωμάτωσης στην Ευρώπη όλης της περιοχής, όχι μόνο της Τουρκίας. Είμαστε υπέρ της ένταξης της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στην Ε.Ε.. Βοηθούμε ώστε η Αλβανία και η ΠΓΔΜ να αποκτήσουν μέσω του Συμφώνου Σταθερότητας για τα Βαλκάνια μια ειδική σχέση με την Ε.Ε.. Σε κάποια στιγμή, θα θέλαμε να δούμε επίσης και την Γιουγκοσλαβία να πλησιάζει στην Ευρώπη. H ενσωμάτωση στην Ε.Ε. είναι ένας πολύτιμος παράγοντας σταθερότητας για όλη την περιοχή διότι θα θεμελιώσει την δημοκρατία, τις καλές σχέσεις μεταξύ γειτόνων και την οικονομική ανάπτυξη. Είναι προς το συμφέρον μας να συμπεριλάβουμε τους γείτονές μας.

Ερώτηση: Με τη νέα πολιτική σας προς την Τουρκία φαίνεται ότι πετάξαμε τη μπάλα στο γήπεδο της Ε.Ε.;

Απάντηση: Ναι, έχετε δίκιο. Είδαμε το τι σήμανε η Ε.Ε. για την Ισπανία και την Πορτογαλία ως προς τον εκσυγχρονισμό, την αλλαγή και τον εκδημοκρατισμό.
Θεωρούμε ότι είναι καλύτερο να συμμετάσχουμε στην δημιουργία της Ευρώπης που θέλουμε. Όμως, ταυτόχρονα, η Ευρώπη, ασκεί επιρροή πάνω μας. Είναι μια πολύ δυναμική διαδικασία και δεν μπορούμε να αφήσουμε εκτός τους γείτονές μας.

Ερώτηση: Δηλαδή, η Τουρκία είναι ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα, όχι ελληνικό.

Απάντηση: Πιστεύω πως ναι. Μάλλον, είναι ένα ευρωπαϊκό θέμα.

Ερώτηση:  Κατά τον πόλεμο του Κοσσυφοπεδίου δηλώσατε ότι η Ελλάδα ήταν κατά του Μιλόσεβιτς και κατά του ΝΑΤΟ. Συμφωνείτε με rov αποκλεισμό της Σερβίας από την διεθνή βοήθεια;

Απάντηση: Δεν είχα πει αυτό ακριβώς. Αυτό που εγώ είπα τότε ήταν ότι είμαστε κατά των βομβαρδισμών και κατά της εθνοκάθαρσης. Ως προς την διεθνή βοήθεια, πρέπει να υπογραμμίσουμε δύο πράγματα. Το πρώτο είναι η ανθρωπιστική βοήθεια που πολύ σύντομα θα χρειασθεί η Σερβία, διότι οι βομβαρδισμοί κατέστρεψαν την υποδομή της γεγονός που, τον χειμώνα, θα επηρεάσει μεγάλο τμήμα του πληθυσμού. Ως προς το ζήτημα της βοήθειας για την ανοικοδόμηση ή την άρση των κυρώσεων, πιστεύουμε ότι πρέπει να βρούμε τον τρόπο να πούμε στην Σερβία ότι ο κόσμος δεν είναι εναντίον της ούτε εναντίον των Σέρβων. Ο κόσμος θέλει μια δημοκρατική Γιουγκοσλαβία, πολυπολιτισμική, που να πλησιάζει τα ευρωπαϊκά στάνταρ. Ο πλήρης αποκλεισμός της Σερβίας θα αποτελούσε μαύρη τρύπα για την περιοχή και θα στέλναμε εσφαλμένο μήνυμα στον λαό της Σερβίας.

Ερώτηση: Αυτός ο ευρωπαϊκός ρεαλισμός δεν βρίσκεται στον αντίποδα των θέσεων του πατέρα σας Ανδρέα;

Απάντηση: Ο πατέρας μου ήταν τόσο ρεαλιστής όσο και οραματιστής. Μιλούμε, όμως, για δύο διαφορετικές περιόδους. Ο πατέρας μου ουσιαστικά κυβέρνησε τη χώρα κατά τον Ψυχρό Πόλεμο. Δεν είχε επαφές, ή είχε πολύ λίγες, με τις γειτονικές χώρες και, παρά ταύτα, προσπάθησε να προωθήσει τη συνεργασία στα Βαλκάνια, επεχείρησε να συνεργασθεί με τους Τούρκους στο Νταβός μαζί με τον Πρωθυπουργό Οζάλ. Δεν απέδωσε. Όμως, το επεχείρησε. Κατά τον Ψυχρό Πόλεμο η Ελλάδα βρισκόταν στη γραμμή του μετώπου μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Ευρώπης. Σήμερα, έχουμε μια νέα ευκαιρία και πιστεύω ότι αυτό είναι το όραμα που και ο ίδιος θα επιθυμούσε.